فضايل اخلاقى و كمالات معنوى
فضايل اخلاقى و كمالات معنوى امام حسن عسكرى عليه السلام موجب آن بود كه نه تنها دوستان، بلكه دشمنان نيز به عظمت و بزرگوارى او اعتراف نمايند. حسن بن محمد اشعرى، محمد بن يحيى و برخى ديگر اين گونه روايت كرده اند:
احمد بن عبيدالله خاقان متصدى اراضى و خراج قم بود. روزى در مجلس ‍ او سخن از علويان و عقايدشان به ميان آمد؛ احمد كه خود از ناصبيان سرسخت و منحرف از اهل بيت عليهم السلام بود، ضمن سخن گفت: من در سامرّا كسى از علويان را همانند حسن بن على بن على الرضا (امام عسكرى عليه السلام) در روش و وقار، عفت و نجابت و فضيلت و عظمت در ميان خانواده خويش و ميان بنى هاشم، نديدم و نشناختم. خاندانش او را بر بزرگسالان و محترمان خود مقدم مى داشتند و در نزد سران سپاه و وزيران و عموم مردم نيز همين وضع را داشت. به ياد دارم روزى نزد پدرم بودم، دربانان خبر آوردند ابومحمد ابن الرضا آمده است.
پدرم به صداى بلند گفت: بگذاريد وارد شود.
من از اين كه دربانان نزد پدرم از امام به كنيه و احترام ياد كردند، شگفت زده شدم؛ زيرا نزد پدرم جز خليفه يا وليعهد يا كسى را كه خليفه دستور داده باشد از او به كنيه ياد كنند، به كنيه ياد نمى كردند؛ آن گاه مردى گندمگون، خوش قامت، خوشرو، نيكواندام، جوان، و با هيبت و جلالت وارد شد.
چون چشم پدرم بر او افتاد برخاست و چند قدم به استقبال رفت. به ياد نداشتم پدرم نسبت به كسى از بنى هاشم يا فرماندهان سپاه چنين كرده باشد. دست بر گردن او انداخت و صورت و سينه او را بوسيد، سپس دست او را گرفت و او را بر جاى نماز خود نشانيد و خود در كنار و رو به روى او نشست و با او به سخن پرداخت.
در ضمن سخن به او فدايت شوم مى گفت. من از آنچه مى ديدم در شگفت بودم.
ناگاه دربانى آمد و گفت: موفق عباسى آمده است.
معمول اين بود كه وقتى موفق مى آمد قبل از او دربانان و نيز فرماندهان ويژه سپاه او مى آمدند و در فاصله در خانه تا مجلس پدرم در دو صف مى ايستادند و به همين حال مى ماندند تا موفق بيايد و برود.
پدرم پيوسته متوجه ابومحمد عليه السلام بود و با او گفت وگو مى كرد تا آن گاه كه چشمش به غلامان مخصوص موفق افتاد در اين موقع به آن حضرت گفت: فدايت شوم! اگر مايليد تشريف ببريد.
سپس به دربانان خود گفت: او را از پشت دو صف ببرند تا موفق او را نبيند.
امام برخاست و پدرم نيز برخاست و دوباره دست بر گردن او انداخت و امام رفت.
من به دربانان و غلامان پدرم گفتم: اين چه كسى بود كه او را در حضور پدرم به كنيه ياد كرديد و پدرم به او چنين رفتارى داشت؟
گفتند: او يكى از علويان است كه به او حسن بن على مى گويند و به ابن الرضا معروف است.
شگفتى من بيشتر شد و پيوسته آن روز، نگران و انديشمند بودم تا شب شد.
عادت پدرم اين بود كه پس از نماز عشا مى نشست و گزارش ها و امورى را كه لازم بود به سمع خليفه برساند، رسيدگى مى كرد. وقتى نماز خواند و نشست، من رفتم و نشستم. كسى پيش او نبود، پرسيد: احمد! كارى دارى؟
گفتم: آرى پدر، اگر اجازه مى دهى بگويم؟
گفت: اجازه دارى.
گفتم: پدر! اين مرد كه صبح او را ديدم چه كسى بود كه نسبت به او چنين بزرگداشت و احترام نمودى و در سخنت به او فدايت شوم مى گفتى و خودت و پدر و مادرت را فداى او مى ساختى؟
گفت: پسرم! او امام رافضيان حسن بن على معروف به ابن الرضا است.
آن گاه اندكى سكوت كرد، من نيز ساكت ماندم. سپس گفت: پسرم! اگر خلافت از دست خلفاى بنى عباس بيرون رود، كسى از بنى هاشم جز او سزاوار آن نيست و اين به جهت فضيلت و عفت، زهد و عبادت و اخلاق نيكو و شايستگى اوست، اگر پدر او را مى ديدى مردى بزرگوار و بافضيلت را ديده بودى.
با اين سخنان، انديشه و نگرانيم بيشتر وحشتم نسبت به پدرم افزوده شد، و ديگر كار مهمى جز آن نداشتم كه درباره امام پرس و جو كنم و پيرامون او كاوش و بررسى نمايم.
از هيچ يك از بنى هاشم و سران سپاه و نويسندگان و قاضيان و فقيهان و ديگر افراد درباره امام سؤ الى نكردم مگر آن كه او را نزد آنان در نهايت بزرگى و ارجمندى و والايى يافتم و همه از او به نيكى ياد مى كردند و او را بر تمامى خاندان و بزرگان خويش مقدم مى شمردند و بدين گونه مقام امام نزد من عظمت يافت. زيرا هيچ دوست و دشمنى را نديدم، مگر آن كه در مورد او به نيكى سخن مى گفت و او را مى ستود. (1)
زهد امام عليه السلام
كامل مدنى جهت سؤ ال از مسائلى خدمت امام عليه السلام شرفياب شد. او مى گويد: وقتى به خدمت آن گرامى وارد شدم ديدم لباس سفيد و نرمى بر تن دارند.
نزد خود گفتم: ولى خدا و حجت او لباس نرم و لطيف مى پوشد و ما را به مواسات با برادران فرمان مى دهد و از پوشيدن چنين لباسى بازمى دارد!
امام تبسم نمود و آستين هاى خود را بالا زد. ديدم پلاسى سياه و خشن در زير لباس دارند و فرمود:
اى كامل! هذا لله و هذا لكم؛
اين (پلاس خشن) براى خداست و اين (لباس نرم كه روى آن پوشيده ام) براى شماست.
عبادت امام
امام حسن عسكرى عليه السلام همانند پدران گرامى خود، در توجه به عبادت خدا نمونه بود. هنگام نماز از هر كارى دست مى كشيد و چيزى را بر نماز مقدم نمى داشت.
ابوهاشم مى گويد: خدمت امام حسن عسكرى عليه السلام شرفياب شدم، امام مشغول نوشتن چيزى بود، وقت نماز فرارسيد، امام نوشته را كنار گذاشت و به نماز ايستاد...
كيفيت و چگونگى عبادت امام ديگران را به ياد خدا مى انداخت و گاه افراد گمراهى را اساسا عوض مى كرد و به راه مى آورد. وقتى كه امام در زندان صالح بن وصيف، بود برخى از عباسيان از زندانبان خواستند كه بر امام سخت بگيرد. او دو نفر از بدترين ماءموران خود را بر امام گماشت، اما آن دو در اثر معاشرت با امام دگرگون شدند و در عبادت و نماز به مرحله اى عظيم رسيدند.
زندانبان آن دو را فراخواند و گفت: واى بر شما! در مورد اين مرد چه وضعى داريد؟
گفتند: ما چه بگوييم در مورد كسى كه روزها روزه است و همه شب به عبادت مى ايستد.
------------------------------------------------------------------------
1-ارشاد مفيد: ص 318.
------------------------------------------------------------------
حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ علي رباني خلخالي

نوشتن دیدگاه