ما، از مناظرات علمى‏اى كه مأمون در زمان امام رضا (عليه السّلام)بدان اهتمام فوق‏العاده داشت، بعد از آن زمان، جز اين سه قضيّه‏اى كه پيشتر بدان اشاره شد و با تحريك گاه پنهان و گاه آشكار مأمون، بين يحيى بن اكثم و امام جواد (عليه السلام) گذشت، اثرى نمى‏بينيم.
يك باره و به طور ناگهانى، و از بيخ و بن، علاقه مأمون به گردآوردن علمأ و بر پا نمودن مجالس مناظره با ائمّه (عليه السّلام)، از ميان رفت! منزّه است خدائى كه از سرائر و ضمائر با خبر است!
«وَ عَلاّم الغيوب و ستّار العيوب و كاشف الكروب» است!!
گاهى، سراب مى‏فريبد
بعد از آنچه گفته شد، دانستيم كه سخن آن كه گفته است:
«منظور مأمون از بر پا ساختن مجالس مناظره با امام رضا (عليه السّلام) اين بود كه موقعيّت او را متزلزل و او را ساقط كند، ولى منظور او از ترتيب دادن مناظره با امام ابو جعفر (عليه السّلام) اين بوده است كه علم و فضل او نزد همگان آشكار گردد(1)...».
-اين سخن- بر پايه‏اى قوى و اساسى محكم، متّكى نيست. چون مأمون، همان مأمون بود و تغيير و تبدّلى نيافته بود تا روزى شيطان و روز ديگر انسان شده باشد. بلكه در هر دو زمان يكى از آن دو بود. و وقايع و حوادثى كه پيشتر و بعدها پيش آمد، ثابت كرد كه كدام يك (انسان يا شيطان) بوده است!!.
به هر حال ظاهر حال مأمون، بسيارى از صاحبان علم و فضيلت را فريب داده، گمان كرده‏اند كه او حقيقتاً امام جواد (عليه السّلام) را اكرام و تعظيم مى‏كرده و به فضل و علم او معتقد بوده و او را دوست مى‏داشته است(2).
---------------------------------------------------
1- الامام الجواد - محمد على دخيل، ص 65.
2- نگاه كنيد به: ارشاد مفيد و اعلام الورى و منابع ديگرى كه در قضيّه ازدواج امام جواد (عليه السلام) نام برده شده‏اند، و نيز به اعيان الشيعه، ج 2، ص 36-33 مراجعه شود. و به زودى، در عنوان بعدى بعد از ذكر قسمت‏هايى از زيارت آن حضرت (عليه السّلام)، در اين مورد اشاراتى مى‏شود.
-------------------------------------
علامه جعفر مرتضى عاملى

نوشتن دیدگاه