سنريهم آياتنا فى الآفاق و فى انفسهم حتى يتبين لهم انه الحق .
سوره فصلت ، آيه 52.
امام حق ، پيشواى مؤ منان ، نوربخش هدايت طلبان و دليل رهروان طريق حق و وارث انبيا و مصداق اتم و اكمل عبادالرحمان است . امام ، ابر پرباران و ماه تابان و خورشيد درخشان هدايت است و راه روشن سعادت .
امام ، رهبر سياسى و فكرى جامعه و خليفه خدا در روى زمين و حاكم و ولى امر مؤ منان است . امام ، معدن قداست و طهارت و پارسايى و زهد و علم و عبادت است . امام عليه السلام ، مخزن علوم الهى و از راسخان در علم است كه همه تشنگان علوم و معارف اسلامى از آبشار خروشان دانشش سيراب مى شوند. امامان پاك به دليل وسعت علمى كه داشتند، خاصه آن علمى كه منشاء الهى داشته در جامعه اسلامى ، مرجعيت علمى داشتند و خلفا، امرا، فرهيختگان در بسيارى از مشكلات فقهى ، كلامى و دينى خويش به آنها رجوع مى كردند.(1)
امام امير مؤ منان على (عليه السلام ) بارها مى فرمود: سلونى قبل ان تفقدونى . پيش از آن كه مرا از كف دهيد از من بپرسيد.(2)
به شهادت تاريخ ، احدى از صحابه رسول خدا صلى الله عليه و آله جز على بن ابى طالب (عليه السلام ) چنين ادعايى نكرده بود.
در روايتى درباره علوم گسترده و بيكران ائمه هدى عليهم السلام از لسان درباره حضرت صادق (عليه السلام ) آمده است : من به آنچه در آسمان ها و زمين و بهشت و جهنم است ، علم دارم و از دقايقى كه قبلا اتفاق افتاده و بعدا روى مى دهد، اطلاع دارم .(3)
با توجه به آنچه به عنوان نمونه ذكر شد، جاى هيچ تعجبى نيست كه ببينيم از آن مخزن علم الهى ، علومى تراوش ‍ كند كه به اصطلاح اين عصر، جزو معارف تجربى است .
از جمله آثارى كه در اين زمينه از لسان مبارك امام صادق (عليه السلام ) صادر شده و هم اينك در دست است روايتى طولانى است در توحيد، معروف به ((توحيد مفضل )) كه به واسطه يكى از شاگردان ممتاز امام صادق (عليه السلام ) به جاى مانده است .
راوى اين كتاب يكى از تربيت يافتگان حوزه شكوفاى شيعه ، مفضل بن عمر جعفى كوفى است . اين دانشمند نامى كمال و فضيلت فراوان داشته و عمرى با حضور در محفل امام صادق و امام كاظم عليهما السلام از مكتب سعادتبخش ايشان درس معرفت آموخت . مفضل در زمره اصحاب خاص امامان بوده و در نزد آنان از موقعيت ويژه اى برخوردار بوده است . اين راوى نور آثار ماندگارى داشته است .
براساس آنچه در كتب رجال و تاريخ آمده است ، امامان شيعه در بزرگداشت و گراميداشت مفضل سخن ها گفته و درها سفته اند.(4) از مجموع اين روايات بخوبى روشن مى شود كه مفضل مورد لطف و عنايت و وثوق ائمه عليهم السلام بوده است . با دقت در متن حديث و معارف بلندى كه امام (عليه السلام ) بيان فرموده مقام علمى مفضل نيز آشكار مى شود؛ زيرا پيامبران و امامان با هر مخاطبى به ميزان فهم و دانش آنان سخن گفته اند.(5)
خوشبختانه توحيد مفضل از ديرباز مورد توجه علما و بزرگان بوده و حتى به زبانهاى ديگر ترجمه شده است . و براى بهره گيرى فارسى زبانان دانشمند بزرگ و احياگر ميراث شيعه ، علامه نامى محمد باقر مجلسى (قده ) اين كتاب پرارزش را به فارسى ترجمه و در جاى جاى كتاب نكات ارزشمندى را تحت عنوان ((مترجم گويد)) بدان افزوده است . از اين كتاب چاپهاى متعدد نشر يافته است . از آنجا كه اغلب چاپهاى موجود داراى غلطها و اشتباهات چاپى و فاقد فهرست هاى فنى و حروفچينى و چاپ مناسب و در خور بود، به دليل ويژگى ممتاز اين كتاب به نظر رسيد به مناسبت برگزارى كنگره بزرگداشت علامه مجلسى ، چاپ مصحح و تحقيق شده اى از اين اثر عرضه شود.
براى آن كه متنى درست و در خور از ترجمه توحيد مفضل در دسترس طالبان قرار گيرد از نسخه هاى خطى و چاپى خاصه نسخه اى كه توسط عالم فرزانه عبدالصمد فيروز آبادى استنساخ شده و به شماره 2051 در كتابخانه عظيم مرحوم آيت الله العظمى مرعشى نجفى (ره ) نگاهدارى مى شود، استفاده شده اما چون مخاطبان اين اثر عامه مردم هستند از ذكر تفاوت نسخ و بحثهاى مربوط به اين امر ذكرى به ميان نيامد تا خوانندگان اثرى روشن و پيراسته براى مطالعه داشته باشند.
ما علاوه بر مقدمه و ويرايش صورى و تيترگذارى و فهرست هاى فنى لازم و استخراج آيات و روايات در پانوشت اعلام كتاب را به اجمال معرفى كرده و پاورقى هاى استاد علامه طباطبايى (ره ) و مقدمه ارزنده محقق رجالى آيت الله حاج شيخ محمد تقى تسترى را بر اين كتاب افزوده ايم .
هدف از اين خدمت ناچيز نه اظهار كمال بوده و نه كسب عنوان ، بلكه مراد مشاركت در گراميداشت و اداى دين بود نسبت به علامه بزرگوار مجلسى و بقاى اثر كه سعدى شيرازى گويد:
بماند سالها اين نظم و ترتيب ز ما هر ذره خاك افتاده جايى
غرض ، نقشى است كز ما باز ماند كه هستى را نمى بينم بقايى
مگر صاحب دلى روزى به رحمت كند در كار درويشان دعائى
در پايان ضمن درود بر روان مؤ لف بزرگ و بى همتاى كتاب ، و ستايش عظمت كار وى ، به ناچيزى كار و قصور خود در تصحيح اين اثر ارزنده اعتراف مى كنم . اميدوارم كه اين كتاب مقبول دوستداران آثار علامه مجلسى واقع گردد و براى احياى نام و آثار زنده ياد مجلسى مؤ ثر و سودمند افتد. و الحمد لله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا
قم - باقر بيدهندى

نوشتن دیدگاه