1 - مردى نيازمند نزد آن‏حضرت آمد، امّا از حاضران خجالت مى‏كشيدكه نياز خود را با امام‏عليه السلام بازگو كند. امام به او فرمود : نيازت را بر كاغذى‏بنويس وآن را به ما بده. چون مرد نيازش را نوشت و امام آن را خواند، باتواضع تمام دو برابر آنچه را كه مرد طلب كرده بود، به وى بخشيد.

برخى‏كه شاهد اين صحنه بودند، عرض كردند : اى فرزند رسول خدا! اين‏يادداشت چه پر بركت بود! امام حسن به آنان فرمود : بركت اين ورقه‏براى ما بيشتر است، زيرا خداوند ما را شايسته انجام كار نيك قرار داده‏است. آيا نمى‏دانيد كه كار خير آن است كه بدون درخواست انجام شود،امّا اگر پس از آن كه فرد نيازش را به تو باز گفت و توبدو چيزى بخشيدى‏در واقع بخشش تو در ازاى آبروى او بوده است وچه‏بسا او شب را دربسترش با بى تابى و نگرانى به صبح رسانده و در ميان بيم و اميد غوطه‏خورده است كه آيا فردا اندوهناك و شكست خورده بازش مى‏گردانند يابا خوشحالى و سرور؟ پس او به نزد تو مى‏آيد در حالى كه زانوانش‏مى‏لرزد و دلش از ترس لبريز شده است. پس اگر تو حاجت وى را در ازاى‏آبرويش روا دارى اين براى او بسى بزرگتر از كار خيرى است كه در حقّ اوانجام داده‏اى.
2 - مردى نزد آن‏حضرت آمد و از وى كمك خواست. امام‏عليه السلام پنجاه‏هزار درهم و پانصد دينار به او بخشيد و به وى فرمود : حمّالى بياور تا اين‏پولها را با خود ببرد. مرد حمّالى حاضر كرد پس امام رداء خود را به حمّال‏بخشيد وفرمود : اين هم كرايه حمّال.
3 - اعرابى به قصد عرض حاجت نزد امام حسن آمد. آن‏حضرت به‏اطرافيان خود فرمود : آنچه در خزانه است بدو ببخشيد. چون به خزانه‏رفتند بيست هزار درهم در آن يافتند و پيش از آنكه آن مرد نياز خود رامطرح كند، تمام آن مبلغ را به وى بخشيدند. اعرابى از چنين عملى شگفت‏زده شد و گفت : سرورم! چرا اجازه ندادى تا نيازم را باز گويم و تو رابستايم؟! پس امام در پاسخ وى دو بيت زير را خواند :
- ما مردمانى هستيم كه بخشش ما فراوان و تازه است و اميد و آرزو درآن سيراب مى‏گردند.
- نفسهاى ما پيش از آنكه سائل، نياز خود را مطرح كند به وى‏مى‏بخشند از ترس آنكه مباد آبروى خواهنده بريزد.
4 - سالى آن‏حضرت به همراه برادرش امام حسين و عبداللَّه بن جعفرعازم سفر حج شدند. در ميان راه از اسباب و اثاثيه خود غافل شدند و آنهارا از دست دادند. هر سه گرسنه و تشنه بودند تا آنكه پير زنى را درخيمه‏اى ديدند. پس از او آب خواستند. پير زن گفت : اين گوسفند، شيرش‏را بدوشيد و از گوشت آن بخوريد. آنگاه سر گوسفند را بريد و كبابى براى‏آنها فراهم ساخت. چون هر سه غذا خوردند به پير زن گفتند : ما از قبيله‏قريشيم كه اكنون به سوى مكّه مى‏رويم چون از حج بازگشتيم به سوى مابيا تا درباره تو نكويى كنيم. روزها گذشت و پير زن به تنگدستى مبتلا شدپس به سوى مدينه منوره حركت كرد. امام حسن همين كه چشمش به پيرزن افتاد، او را شناخت و پرسيد : آيا مرا مى‏شناسى؟ پير زن گفت : نه. امام فرمود : من در چنين و چنان روزى ميهمان تو بودم آنگاه دستور دادهزار گوسفند و هزار دينار به وى ببخشند سپس پير زن را نزد امام حسين‏فرستاد و آن‏حضرت نيز همان تعداد گوسفند و دينار به وى بخشيد و آنگاه‏او را نزد عبداللَّه بن جعفر فرستاد و عبداللَّه نيز همان تعداد گوسفند و همان‏مقدار دينار به پير زن بخشيد.
5 - دو مرد با يكديگر به شدّت نزاع مى‏كردند. يكى اموى بود و ديگرى‏هاشمى و نزاع آنان بر سر اين بود كه قوم كداميك بخشنده‏تر هستند؟
يكى از آن دو گفت : تو به سوى ده نفر از كسانت برو و من نيز به سوى‏ده نفر از كسانم مى‏روم و از آنان مى‏خواهيم كه به ما چيزى ببخشند. آنگاه‏مى‏بينيم كه كدام يك بخشنده‏ترند. سپس چون اين آزمون به پايان رسيد،اموال را به صاحبانشان باز پس مى‏دهيم. البته آنان با خود شرط كرده‏بودند كه كسى را از جريان اين آزمون آگاه نسازند.
مرد اموى به سوى ده تن از كسانش رفت و از هر كدام از آنان هزاردرهم گرفت. مرد هاشمى هم به سوى امام حسن‏بن على‏عليه السلام رفت. آن‏حضرت دستور داد يكصد و پنجاه هزار درهم به وى ببخشند. آنگاه آن‏مرد به نزد امام حسين رفت. آن‏حضرت از وى پرسيد : آيا پيش از من نزدكسى ديگرى هم رفته‏اى؟ وى پاسخ داد : نخست نزد امام حسن رفتم. فرمود : من نمى‏توانم افزون بر آنچه سرورم داده است، بپردازم. آنگاه به‏وى يكصد و پنجاه هزار درهم بخشيد.
مرد اموى با ده هزار درهم بازگشت و مرد هاشمى با سيصد هزار درهم‏آمد. با اين تفاوت كه اموى اين مبلغ را از ده نفر جمع آورى كرده بودوهاشمى تنها از دو نفر. چون مرد اموى آن همه درهم را ديد خشمگين‏شد، زيرا شكست خود را در گزافه گويى در مورد قبيله‏اش مشاهده كرد.
چون اين آزمون به پايان رسيد، بنابر شرطى كه داشتند، مرد اموى‏اموالى را كه گرفته بود به سوى صاحبانشان برد و آنان با كمال خوشحالى‏هر مبلغى را كه داده بودند، باز پس گرفتند.
مرد هاشمى نيز اموالى را كه از امام حسن و امام حسين‏عليهما السلام ستانده‏بود به آنان باز گرداند، امّا آن دو از پذيرش آن خود دارى كردندوفرمودند : ما رد بخشش خود را قبول نمى‏كنيم.
---------------------------------------------
نويسنده : آية الله سيد محمد تقى مدرسى
مترجم : محمد صادق شريعت

نوشتن دیدگاه