پیامبرصلی الله علیه و آله پیش از ظهر روز دوشنبه 12 ربیع الاول یا 28 صفر سال یازدهم هجری رحلت نمود.(206)
در همان روز با تشکیل سقیفه ، با ابوبکر بیعت شد و روز سه شنبه بیعت عمومی در مسجد تجدید شد. پس از آن ، مردم گروه گروه بر جنازه مطهر ، نماز خواندند و در غروب سه شنبه پیکر پاکش به خاک سپرده شد. (207)
آخرین کسی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با او گفتگو کرد ، علی بن ابیطالب علیه السلام بود. (208)
رسول اکرم صلی الله علیه و آله به او وصیت کرده بود که بدن وی را غسل دهد و کفن کند. ای علی ،تو برادر من و وزیر من هستی .بدهکاری مرا تو پرداخت می کنی و وعده های مرا به انجام می رسانی و از عهده آن چه بر ذمه من بوده ، بر می آیی.(209)
علی بن ابیطالب علیه السلام به کمک فضل (210)
و عباس ، (211)
پیامبرصلی الله علیه و آله را غسل داد.(212)
و به کمک آن دو و شقران او را کفن نمود. (213)
در هنگام دفن نیز جز خویشان حضرت ،کسی حضور نداشت. (214)
و تردید نیست که ابوبکر ،عمر و دیگر صحابیان جز سلمان ، ابوذر و شماری از وفاداران اهل بیت هیچ یک در هنگام غسل ، کفن و حتی دفن حضرت صلی الله علیه و آله حضور نداشته اند. (215)
به گفته عایشه : ما زمانی خبر دفن رسول خدا را دانستیم که صدای بیل و کلنگ به گوش رسید.(216)
چنان که نوشته اند ، عباس عموی پیامبرصلی الله علیه و آله ، در حالی که در کنار پیکر رسول گرامی اسلام به ماتم نشسته بود از پسر عموی پیامبرصلی الله علیه و آله ، علی بن ابی طالب علیه السلام ، خواست اجازه دهد تا با او بیعت کند. گفت : امدد یدک ، ابایعک فیقول الناس :عم رسول الله صلی الله علیه و آله تابع ابن عم الرسول صلی الله علیه و آله فلا یختلف علیک اثنان :(217)
دست خود را پیش آور تا با تو بیعت کنم و مردم بگویند عموی رسول خدا صلی الله علیه و آله با عموزاده ایشان بیعت نمود. آن گاه حتی دو نفر نیز در مورد تو اختلاف نخواهند کرد و مخالفت نکنند.
امام در پاسخ فرمود : ا و یطمع فیها طامع غیری! آیا کسی جز من توقع دارد به خلافت دست یابد ! و عباس گفت: ستعلم :به زودی خواهی دانست. (218)
هر چند عموی پیامبرصلی الله علیه و آله در اظهار ارادتش نظری خیر خواهانه داشت ، به ژرفای وقایع - آن طور که علی علیه السلام آگاهی داشت - پی نمی برد. نمی دانست که انگیزه مخالفان در تصاحب حکومت تا آنجا ریشه دار است که اگر علی علیه السلام نیز تجهیز پیامبرصلی الله علیه و آله را رها سازد و به سقیفه بشتابد نتجه ای غیز از این به بار نمی آورد. جز این امر ،شتافتن علی علیه السلام به سوی سقیفه - به بهای بی احترامی به پیکر مطهر رسول خدا صلی الله علیه و آله به چه منظور بود ؟ آیا برای این که مردم را به یاد غدیر آورد و از حق خویش سخن گوید و به مردم بگوید که پیامبرصلی الله علیه و آله وی را جانشین ساخته است ؟ مگر مردم از این نکته غافل بودند تا علی علیه السلام آن را به یادشان آورد ؟! مردم وظیفه داشتند به پیروی از آن چه رسول اکرم صلی الله علیه و آله درباره جانشین خود فرموده ، به سوی بیعت با جانشین او بشتابند نه آن که فرد جانشین بخواهد به دنبال آنان روانه شود تا از او پیروی کنند. به اعتقاد علی بن ابی طالب علیه السلام مردم در این باره کم نمی دانستند تا لازم باشد او با رها سازی جسد مطهر پیامبرصلی الله علیه و آله به سوی ایشان رود و هدایتشان کند. تعیین جانشین امری نامعلوم نبود تا بر امت لازم باشد به دنبال مشخص کردن آن ، تجهیز پیامبر را رها سازند و بدان بپردازند. در آن روز برای علی بن ابیطالب علیه السلام هیچ کاری ضروری تر از توجه به تجهیز پیامبرصلی الله علیه و آله نبود. اگر او نیز در چنین روزی مانند دیگران به بهانه دلسوزی برای سرنوشت اسلام به دنبال جلب آرا برای عهده داری زمامداری بر می آمد بی احترامی و جسارت به رسول خدا صلی الله علیه و آله که در زمانی پیشتر از سوی برخی رخ داده بود ، اوج می گرفت و ارج و بهای مقام نبوی و عصمت او در نزد همه مردمان آن روزگار و روزگاران بعد ، کم مقدار می گردید. به گفته یک پژوهشگر ،اگر به دنبال آن روز که حضرت محمد صلی الله علیه و آله مورد بی مهری دیگری قرار گرفت و از دنیا رحلت کرد ، جسد مبارکش تجهیز نمی شد و مورد بی مهری دیگری قرار می گرفت .بدون شک همه دچار غضب و سخط الهی می شدند. آن روز آن چه علی بن ابی طالب علیه السلام انجام داد همانند ضربت به عمروبن عبدود در خندق ، اهمیت داشت.
اگر ارزش اشتغال به غسل ،کفن و دفن نبی گرامی صلی الله علیه و آله مساوی ضربت روز خندق نباشد ، کمتر از آن نیست. (219)
206) برخی از منابع شیعه و بیشتر منابع سنی ، 12 ربیع الاول را صحیح می دانند. مروج الذهب ،ج 2 ، ص 287 ،الکافی ،ج 1 ، ص 43.
207) الکامل فی التاریخ ،ج 2 ، ص 23 ، الطبقات الکبری ،ج 3 ، ص 186 ،مروج الذهب ،ج 1 ،ص 657 ، السیرة الحلبیة ، ج 3 ، ص 359. علامه امینی در الغدیر به استناد اخباری چند می نویسد : پیکر پاک رسول اکرم (ص) پس از گذشت سه روز از رحلت ، در نیمه شب به خاک سپرده شد. الغدیر ، ج 7 ، ص 75 ، البدایة و النهایة ،ج 5 ، ص 271 ، تاریخ ابی القداء.ج 1 ، ص 152. تاریخ الامم و الملوک ، ج 3 ، ص 204 ، السیرة الحلبیة ، ج 3 ، ص 403 ، تاریخ الخمیس ، ج 2 ، ص 192.
208) تلخیص ذهبی ، ج 3 ، ص 139 ،المستدرک علی الصحیحین ،ج 3 ، ص 14 و 17 ،المصنف ، ابن ابی شبیه ، ج 6 ، ص 348 ، مجمع الزوائد ، ج 9 ،ص 112 ،کنز العمال ،ج 15 ، ص 128 ،ح 374 ، چاپ دوم.
209) کنز العمال ،ج 6 ،ص 153 و 155 و 404. مسند احمد ، ج 4 ، ص 164.
210) پسر عموی رسول خدا ،مادرش لبابه صغری دختر حرث بن حزن الملالیه و بزرگ ترین فرزند عباس و از آنانی است که در غزوه حنین حاضر گردید و ثبات قدم از خود نشان داد. در زمان خلافت ابوبکر یا عمر از دنیا رفت. استیعاب ،ج 3 ، ص 202 ،اسدالغابه ،ج 4 ، ص 184.
211) برادر فضل و فرماندار امیر مومنان در مکه بود. به رسول خدا صلی الله علیه و آله شباهت داشت و در عصر معاویه در سمرقند شهید شد. الستیعاب ،ج 2 ، ص 262 ،اسد الغابة ،ج 4 ،ص 197 ، الاصابة ، ج 3 ،ص 218.
212) البدایة و النهایة ،ج 5 ،ص 262.
213) الطبقات الکبری ،ج 2 ،ص 281 و 287.
214) همان ،ص 304 و 305 .
215) تاریخ الامم و الملوک ،ج 2 ،ص 239 ، مناقب ابن شهر آشوب ، ج 1 ،ص 239.
216) تاریخ الامم و الملوک ،ج 2 ،ص 239 ،الطبقات الکبری ،ج 2 ، ص 304 و 305.
217) الامامة و السیاسة ج 1،ص 4
218) شرح نهج البلاغه ،ابن ابی الحدید ،ج 1 ،ص 160.
219) مظلومی گمشده در سقیفه ،ج 2 ، ص 143 ، با تصرف .
