روزى به پيامبر خبر رسيد كه يكى از كاروانهاى تجارى قريش از آنحدود عبور مىكند. پيامبر به قصد حمله به كاروان و تصرف آن از شهربيرون آمد. از طرفى خبر حركت پيامبر به كاروانيان رسيد و آنان نيز بهطريقى اين خبر را به مكّه رساندند و مكّيان را هشدار دادند كه اموالشاندر معرض خطر قرار گرفته است. مكّيان هم كه از دادن جان براى حفظ اموالشان دريغ نداشتند چون اين خبر را شنيدند، شتابان به سوى مدينه حركت كردند.
رياست اين كاروان با ابوسفيان بود. وى از راه اصلى خارج شد و به بيراهه زد و از كنارههاى ساحل درياى سرخ به دور از چشم پيامبر و ياران مسلحش به حركت خود ادامه داد و بدين وسيله از حمله مسلمانان به كاروان رهايى يافت.
كفار قريش با آنكه از نجات كاروان تجارى خود آگاه شدند، همچنانبه سوى مدينه حركت مىكردند و به خود اجازه نمىدادند پيش از سركوب مسلمانان وشكستن ابهّت آنان، به مكّه بازگردند.
پيامبر به قصد تصرف كاروان قريش به سوى مكّه حركت مىكردو قريش به قصد سركوب مسلمانان به طرف مدينه مى آمد. درهمين حالاين دو سپاه در سر چاهى موسوم به "بدر" با يكديگر روبهرو شدند.پيامبر خود را براى جنگ به معناى واقعى، آماده نكرده بود، ولى قصدداشت بر اموال تجارى قريش دست يابد. امّا با اين وجود، وى بازگشتبه مدينه را شكست تلقى مىكرد؛ وبراى آنكه مبادا كفّار، با اين كار طمع نابودى مسلمانان را درسر بپرورانند، به خود اجازه عقب نشينى وبازگشت نداد.
اين نخستين ميدانى بود كه مسلمانان در تاريخ جديد خود، در آندست وپنجه نرم مىكردند. اين جنگ در سال دوّم هجرى روى داد.شمار نيروى كفار از مرز 950 تن مىگذشت درحالى كه تعداد مسلمانانتنها به 313 تن مىرسيد. با همه اين احوال، مسلمانان با پيروزى تماماين نبرد را به پايان رساندند وخسارتهاى فراوانى به دشمن وارد آوردندوبا عنايت خداوند آنها را تار و مار كردند.
تاكتيك جنگ در جزيرةالعرب بدينگونه بود كه نخست دو نفر درميدانى كه هر دو گروه متخاصم نظارهگر آن بودند، به نبرد مىپرداختند.زمانى كه پهلوانان كشته مىشدند، يك فرد يا يك جبهه به جبهه دشمن هجوم مىبرد واينكار تا آنجا دنبال مىشد كه يكى از دو گروه تارومار شود.
با اين حال پيامبر در جنگ بدر شيوه جديدى را به اجرا گذارد.وى مثلثهاى جنگى را ترتيب داد كه در نوع خود بىنضير بودند.
آنحضرت دستور داد صفوف مسلمانان به شكل مثلثى بزرگ آرايش يابد به شرطى كه پشت هر فرد به طرف داخل مثلث، يعنى به طرف ديگرافراد مثلث، وصورت او رو به خارج مثلث يعنى به طرف كفار باشد.
خداوند نيز با سپاهيانى از ملائكه، كه آنان را براى يارى پيامبرفرستاده بود، آنحضرت را يارى داد.
سپاه كفار پس از آن كه پهلوانانشان به دست نيرومند حضرت على عليه السلاماز پاى درآمدند، راه گريز در پيش گرفتند و فرار را بر قرار ترجيح دادند.
سرانجام اين جنگ با هفتاد كشته از سپاه كفار، كه اكثر آنان از سران ودلاوران بودند، و چهارده شهيد از سپاه اسلام، هشت شهيد از انصاروشش شهيد از مهاجران، پايان يافت (11).
- پىنوشتها -
(1) - قريش تصغير "قرش" به معناى جانورى دريايى و نيز نام واحد پول است.
(2) - ساوه: شهرى در ايران است و در كنار آن درياچهاى بوده، كه اكنون آب آن خشكشده است و امروز به صورت باتلاقى درآمده كه اگر كسى بدان نزديك شود در آنفرو مىرود.
(3) - سوره علق، آيه 5 - 1.
(4) - سوره مدثر، آيه 3 - 1.
(5) - سوره شعراء، آيه 214.
(6) - رسول الإسلام في مكّة، ص21.
(7) - رسول الإسلام في مكّة، ص28.
(8) - سوره اسراء، آيه 88.
(9) - خاتم النبيّين، ص 9.
(10) - سوره نساء، آيه 145.
(11) - خاتم النبيّين، ص146.
(12) - سوره هود، آيه 12.
(13) - سوره مائدة، آيه 67.
(14) - سوره مائده، آيه 3.
(15) - سوره ابراهيم، آيه 34.
(16) - سوره توبه، آيه 38.
(17) - سوره قلم، آيه 4.
(18) - در نقل خصلتهاى پاك آنحضرت از كتاب "المعارف الاسلامية" صفحات 48 تا74 بهره جستيم.
بدر... شكوه قدرت
- بازدید: 887