پيامبر صلى الله عليه وآله با استوارى و شكيبايى تمام و صبر و تحمّلى پيامبرانه دربرابر اين همه آزار و شكنجه ايستادگى مىكرد. اگر گروهى از كافران به نزد آنحضرت مى آمدند، وى با گشاده رويى از آنها استقبال مىكرد و بابهترين شيوه آنان را به دين خدا فرا مىخواند. اگر دعوتش را نمىپذيرفتند؛ از آنان مىخواست كتابى مانند قرآن بياورند و سپس اين آيه را بر آنها تلاوت مىكرد:
(قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَبِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيراً (8)).
"بگو اگر آدميان و پريان گرد آيند بر آن كه مانند اين قرآن را بياورند،نتوانند مانندش را بياورند اگرچه برخى از ايشان پشتيبان برخى ديگر باشند."
بسيارى از اوقات كفار او را مورد تمسخر قرار مىدادند و دعوتش را به ريشخند مىگرفتند، امّا پيامبر بدون آن كه از آنان خشمناك شود يا منقلب گردد اندرزشان مىداد و به سوى خداوندشان فرا مىخواند.
گاه در مجامع و درميان قبايل مىرفت و مردم را به سوى پروردگارشان دعوت مىكرد، امّا كفار قريش در دعوت او از دو راه ايجاد خلل مىكردند.
نخست آن كه مردم را از اين كه تحت تأثير قرار بگيرند، برحذر مىداشتند. به مردم مىگفتند اين مرد از خود ماست؛ او جادوگر و ديوانه است يا اينكه مى گفتند دروغگوست. اين تبليغات چنان مؤثر افتاده بود،كه مردم در گوشهاى خود پنبه مىگذاشتند تا مبادا سخن پيامبر را بشنوند.
دوم اينكه مردى از كفار پُشت سر پيامبر به راه مىافتاد و بانگ برمىداشت كه او دروغگوست. بدين ترتيب گفتار پيامبر به گوش مردم نمى رسيد و كسى به دعوتش پاسخ نمىگفت.
- پىنوشتها -
(1) - قريش تصغير "قرش" به معناى جانورى دريايى و نيز نام واحد پول است.
(2) - ساوه: شهرى در ايران است و در كنار آن درياچهاى بوده، كه اكنون آب آن خشكشده است و امروز به صورت باتلاقى درآمده كه اگر كسى بدان نزديك شود در آنفرو مىرود.
(3) - سوره علق، آيه 5 - 1.
(4) - سوره مدثر، آيه 3 - 1.
(5) - سوره شعراء، آيه 214.
(6) - رسول الإسلام في مكّة، ص21.
(7) - رسول الإسلام في مكّة، ص28.
(8) - سوره اسراء، آيه 88.
(9) - خاتم النبيّين، ص 9.
(10) - سوره نساء، آيه 145.
(11) - خاتم النبيّين، ص146.
(12) - سوره هود، آيه 12.
(13) - سوره مائدة، آيه 67.
(14) - سوره مائده، آيه 3.
(15) - سوره ابراهيم، آيه 34.
(16) - سوره توبه، آيه 38.
(17) - سوره قلم، آيه 4.
(18) - در نقل خصلتهاى پاك آنحضرت از كتاب "المعارف الاسلامية" صفحات 48 تا74 بهره جستيم.