اين نوشتار بسيار كوتاه، به سيره، رفتار و تعامل حجّت هشتم الهى، حضرت رضاعليه السلام با قرآن پرداخته و گزارشى ناتمام از سيره قرآنى امام رضاعليه السلام ارائه مى‏دهد.

گرچه در اين گستره، گزارش‏هاى حديثى و تاريخى، بسيار اندك است. ولى همين اندك كه خوشبختانه در منابع دست اول، به چشم مى‏خورد و به يادگار مانده، به عنوان بهترين رهيافت، تقديم به دوستداران قرآن مى‏شود.
تلاوت قرآن همراه با انديشه‏
يكى از ياران و راويان حضرت رضا عليه السلام كه نامش ابراهيم بن عباس است، در تبيين رفتار حضرت با قرآن، گزارش جالبى را ارائه مى‏دهد؛ او مى‏گويد:
امام رضا عليه السلام همه قرآن را در مدت سه شبانه روز تلاوت مى‏كرد و بارها به ياران خود مى‏فرمود: اگر مى‏خواستم قرآن را در كمتر از اين زمان، ختم مى‏كردم ولى روش من چنين است كه: هيچ يك از آيه‏هاى قرآن را نمى‏خوانم مگر اين كه در آن تأمل و انديشه مى‏كنم كه در چه زمينه‏اى و در چه زمانى نازل شد، و بدين سبب است كه قرآن را در سه شبانه روز به پايان مى‏رسانم.(1)
گفتمان با قرآن‏
در جاي ديگر مى‏گويد: تمام سخنان امام رضاعليه السلام و پاسخ‏هايى كه به اشخاص مى‏داد و مثال‏هايى كه مى‏فرمود، همه آنها، بر گرفته از آيات قرآن بود.(2)
تلاوت قرآن در هنگام سفر
رجاء بن ابى‏ضحاك، كه يكى از كارگزاران حكومت مأمون و مسئول بردن حضرت از مدينه به خراسان بود، در ضمن گزارش بلندى كه از چگونگى نماز و عبادت و مسائل جانبى آن ارائه نموده است، درباره قرآن خواندن آن بزرگوار مى‏گويد:
چه بسيار، كه در نيمه‏هاى شب از رختخواب خويش حركت مى‏كرد و به تلاوت قرآن مى‏پرداخت، هر گاه به آيه‏اى مى‏رسيد كه در آن نامى از بهشت يا جهنم، برده شده بود، آن حضرت مى‏گريست و از خداوند بهشت طلب مى‏نمود و از آتش جهنم به خدا پناه مى‏برد.(3)
راز جاودانى قرآن‏
وقتى در نزد حضرت امام رضا عليه السلام از جايگاه والاى قرآن، سخن به ميان آمد، آن بزرگوار در پاسداشت برهان و معجزه بودن اين كتاب فرمود:« قرآن، ريسمان و رشته مستحكم و دستگيره نيرومند و راه روشن و تعالى‏بخش خدا است كه انسان را به سمت و سوى بهشت رهنمون مى‏شود و از گرفتار شدن به آتش جهنم نجات مى‏بخشد. اين كتاب آسمانى در گستره زمان هرگز كهنگى نخواهد پذيرفت و تلاوت آن بر زبان‏ها دشوار و خسته كننده نيست، راز و رمز اين حقيقت آن است كه قرآن فقط براى زمان خاص و امت ويژه‏اى قرار داده نشده، بلكه اين كتاب عالى‏ترين دليل است براى هر انسانى، و هيچ ‏گاه باطل و كاستى در آموزه‏هايش راه پيدا نمى‏كند. بدين سبب كه از نزد پروردگار حكيم و ستودنى نازل شده است.(4)
___________________________________________
  1. لو أَرَدْتُ أَنْ أَخْتِمَهُ أَقَلَّ مِنْ ثلاثٍ لختمتُهُ، لكن ما مَرَرْتُ بِآيَةٍ الاَّ فَكَرْتُ فيها... (عيون اخبارالرضا عليه السلام، ج 2، ص 420، چاپ اختر شمال، 1373 ش/ بحارالانوار، ج 92، ص 204، چاپ مكتبة الاسلامية، تهران/ مسند الرضا، ج 1، ص 40/ المناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 360، انتشارات علامه، قم.)
  2. كانَ كَلامُهُ كُلُّهُ و جوابُه و تمثّله، اِنتِزاعاتٍ مِنَ القرآنِ (همان).
  3. كانَ يُكْثِرُ بِالّليلِ فى‏فراشه مِنْ تلاوةِ القرآن، فاذا مَرَّ بِآيةٍ فيها ذِكر جنّة او نارٍ، بَكى‏، وَ سَأَلَ اللهَ الجنَّة و تَعوّذ باللهِ من النّار. (عيون اخبارالرضا عليه السلام، ج 2، ص 428/ بحارالانوار، ج 92، ص 180 و ج 49، ص 90/ كشف الغمه، على بن عيسى اربلى، ج 2، ص 316، چاپ مكتبة بنى‏هاشم؛ انوارالبهيه، ص 104.)
  4. هو حبلُ الله المتين، و عروته الوثقى‏ و طريقته المُثلى ولا يخلقُ على الأزمنِة ولا يغثَ على الألسنة لأنّه لم يُجعَل لزمانٍ دون زمانٍ بل جُعل دليل البرهان والحجّة على كلّ انسانٍ، لايأتيه الباطل من بين يديه و من خلفه تنزيل مِن لَدُن حكيم حميد. (مسند الرضا عليه السلام، ج 1، ص 309).
  ماهنامه كوثر

نوشتن دیدگاه