در حرم حضرت عباس عليه السلام گنجينه اى است كه اشياى ارزشمند غير قابل قيمت گذارى در خود جاى داده است . از آن جمله مى توان به قالى هاى نفيس ، قالى هاى بافته شده به نخ ‌هاى زر يا نگين هاى قيمتى ، چلچراغ هاى طلايى ، شمشيرهاى مرصع ، ساعت هاى ديوارى طلايى ، ساعت هاى ساخته شده از چوب آبنوس و همانند آن اشاره كرد.
در اين گنجينه ، همچنين مجموعه اى از مجسمه هاى طلايى كشتى هاى مسافربر كه يك ناوگان را تشكيل مى دهد، صندوقى آهنى در بردارنده چند مهر امضاى تصويرى حقيقى از سر مبارك امام حسين عليه السلام كه از ايتاليا آورده شده است ، مصحفى خطى منسوب به اميرمومنان عليه السلام و تعدادى نسخه خطى وجود دارد كه شماره آنها به 109 نسخه مى رسد و بيشتر آنها نيز قرآن خطى به خط كوفى است .
در شناسنامه اى كه از نسخه هاى خطى اين گنجينه به دست آورده ام نوشته بود: ((اين مجموعه در بردارنده 109 نسخه و همه نيز قرآن خطى است )). به هر روى ، آنچه درباره قدمت و ارزش هنرى و تاريخى اشيا و نفايس موجود درگنجينه حرم حضرت ابوالفضل العباس عليه السلام هم مى توان گفت .
مخطوطات موجود در اين گنجينه داراى فهرست چاپ نشده اى است كه نگارنده تنها نسخه اى ماشين نويسى شده از آن رويت كرده است . استاد ناصر نقشبندى در نوشته اى بدين مطلب اشاره كرده كه در حرم حضرت ابوالفضل سه نسخه قديم قرآن خطى كه به خط كوفى نوشته شده است ، نگهدارى مى شود.
محل گنجينه زمانى در حجره اى واقع در زاويه رواق جنوبى قرار داشت كه پيش از آن مقبره مرحوم شيخ حسين بن احمد بن شيخ على توليت حرم حضرت عباس عليه السلام بوده است .
اين گنجينه در حال حاضر به محل مقبره آل خير الدين كه درش از صحن گشوده مى شود انتقال يافته است . در سال 1265 هجرى قمرى هياتى ويژه باحضور سعيد السيد آل سلطان توليت فعلى و سيدحسين سيد حسن وهاب توليت پيشين حرم از مجموعه اشيا و نفايس گنجينه حرم حضرت عباس عليه السلام فهرستى تهيه و آن را مهر و موم كرد. اين فهرست كه ارزش ‍ مجموعه اشياى مذكور در آن هزار ليره طلايى تركى تخمين زده شده به شرح زير است . (1)
- يك نسخه قرآن با قطع بزرگ به خط كوفى و تذهيب شده .
- 16 نسخه قرآن هاى ديگر در قطع بزرگ .
- دو مصحف به خط كوفى در قطع كوچك .
- دو چلچراغ طلايى ، يكى بزرگ تر به وزن 417 مثقال و ديگرى متوسط با وزن 40 مثقال .
- دو چلچراغ كوچك ساخته شده از آميخته طلا و نقره هر يك به وزن 15 مثقال .
- دو چلچراغ بزرگ نقره ، هر يك به وزن 1800 مثقال .
- 97 چلچراغ نقره متوسط در اندازه هاى مختلف با وزن 200 تا 300 مثقال .
- 2 چلچراغ مسى در اندازه متوسط.
- 3 چلچراغ بزرگ بلورين .
- يك شمعدان طلاى كوچك به وزن 9 مثقال .
- سه شمعدان كوچك نقره .
- 47 شمعدان مس و بزنز در اندازه هاى متفاوت .
- سه دسديس (شكل دست ) از جنس طلا، كه يكى 29 مثقال و دو عدد ديگر هر كدام 6 مثقال وزن دارند.
- سه دسديس نقره كه يكى 134 مثقال و دوتاى ديگر هر كدام 110 مثقال وزن دارند.
- 43 دسديس نقره با اندازه هاى متفاوت .
- يك دسديس نقره اى داراى تصوير.
- 74 پرده حرير با اشكال بوته و جغه و گلابتون .
- 12 پرچم (بيرق ) قديمى .
- 19 پرچم بانقش هاى جغه و بوته .
- سه درفش نقره اى كه در كدام 72 مثقال وزن دارند.
- دو درفش نقره با حجم متوسط.
- چهار قالى ايرانى بزرگ .
- 13 گليم پنبه اى آبى رنگ .
- دو نمد پشمى .
- 8 قطعه زير انداز كوچك .
- 8 گويچه (انارك ) نقره اى كه در چهار گوشه ضريح نصب بوده است .
- 5 كمربند با نقش هاى گلابتون .
- يك تفنگ .
- 6 شمشير آهنى كهن و داراى ارزش تاريخى .
- سر دوال كمان از جنس نقره .
- 5 تبر و دو قمه .
- دو خنجر مرصع .
- كمربند مسى مشبك طلا كارى شده .
- آيينه اى از نقره .
- 9 كاسه برنجى .
- قطعه طلايى به وزن 17 مثقال .
- قطعه طلايى ديگر همراه با يك زنجير به وزن 12 مثقال .
- گردنبندى از جنس نقره به وزن 25 مثقال .
- گردنبند چهل بسم الله از جنس طلا و وزن 40 مثقال .
- قطعه پارچه عمامه اى ترمه .
- شال هاى هندى .
- يك شال با نقشهاى گلابتون .
- 8 كلاهخود از جنس نقره كه وزن هر يك 70 مثقال است .
- كريچه اى از نقره .
- 20 جام ويژه چلچراغ .
- يك ستاره بلورين بزرگ .
- كلاهكى طلايى براى تيرك پرچم .
- 6 بازوبند نقره اى طلسم و تعويذ، هر كدام به وزن 117 مثقال .
- 6 گيره مخصوص چادر از جنس نقره ، هر كدام به وزن 17 مثقال .
علاوه بر اينها، اشياى ديگرى هم بعدها به اين گنجينه اهدا شده كه در آن جا نگهدارى مى شود.
----------------------------------------
1-سيد محمد سعيد سيد محمد على آل ثابت در كتابخانه خود نسخه اى از اين فهرست در اختيار دارد.
--------------------------------
على ربانى خلخالى

نوشتن دیدگاه