يك آيه ديگر قرآن كه از آن هم تفسير اجتماعى يا اصالت اجتماعى و نهايتا شبه ماركسيستى به دست داده شده است، آيـه و ان لـيـس لـلانـسان الا ما سعى است (النجم، 39) (و اينكه انسان چيزى جز آنچه [از طاعات و حسنات كه] در آن كوشيده است ندارد.) متجددان و مخصوصا كسانى كه چپ گرا بوده اند از آن اصالت كار و احترام به كار و توليد كه در حكم بت و فتى شيسم ماركسيسم و كمونيسم است، استفاده كرده اند. يعنى انسان چيزى جز حاصل كار يا دسترنج خود ندارد. حـال آنـكـه از روح كلى قرآن و اينكه بارها از تقديم و پيشاپيش فرستادن اعمال نيك از دنيا به آخرت سخن گفته به اين معنا مى رسيم كه مراد از ما سعى حسنات و طاعات و كارهاى نيك و صالحات و ثواب است، نه صرف كار يا شغل. چـنـانـكـه ذيل آيه نيز روشنگر معناى آن است كه مى فرمايد (و ان سعيه سوف يرى) (و زودا كه حاصل عمل او پديدار شود) (النجم، 40). وگـرنـه نفس كار يعنى كار دنيا از نظر قرآن ممدوح نيست و فرموده است ان سعيكم لشتى (الليل، 4) (بيگمان كار و كوشش شما پراكنده است). يـا الذين ضل سعيهم فى الحياة الدنيا (كهف، 104) كه زيانكارترين مردم را كسانى مى شمارد كه كوشش [دنياگرايانه شان] در زندگانى دنيا هيچ و پوچ شده است. ايـن آيـه نيز روشنگر معناى آيه مورد بحث است: يوم يتذكر الانسان ما سعى (نازعات، 35) (روزى كه انسان حاصل كوشش خود را به ياد آورد). همچنين اين آيه: و من اراد الخرة و سعى لها سعيا و هو مؤمن فاولئك كان سعيهم مشكورا. (اسـراء، 19) (و كسى كه آخرت گرا باشد و براى آن بكوشد و مؤمن باشد، اينان سعيشان مشكور است).
----------------------------
بهاء الدين خرمشاهى

نوشتن دیدگاه