(فَإِنَّكُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ)
(ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ بِفاتِنِينَ)
(إِلّا مَنْ هُوَ صالِ الْجَحِيمِ)

ترجمه :
161. پس محققاً شما مشركين و آنچه را كه عبادت مى‌كنيد.
162. بر او نيستيد به فتنه كننده و اضلال كننده.
163. مگر آن كسى كه به سوء اختيار متابعت شما را كند و خود را جهنمى كند و در جهنم بيندازد[1] .

تفسير :
]بيان رساى آيات درباره ناتوانى مشركان در فريب مخلصان[
نظير اين آيات را خداوند به شيطان فرمود: (إِنَّ عِبادِى لَيْسَ لَکَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلّاَ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوِينَ * وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ)[2]  بالجمله، بندگان خدا  دو دسته هستند: كسانى كه از روى حقيقت و واقعيت و خلوص ايمان آوردند، مثل سلمان و اباذر و امثال آن‌ها. نه شيطان قدرت دارد و نه كفار و مشركين آن‌ها را اضلال كنند. و كسانى كه ايمان آن‌ها صورى و بى‌مغز است و قلب آن‌ها سياه است و هواى نفس بر آن‌ها غالب است، فريب شما را مى‌خورند و گمراه مى‌شوند.
(فَإِنَّكُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ) چه اصنام باشند و چه شيطان و چه گاو و گوساله و چه فرعون و نمرود هر كه هست و هر چه هست.
(ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ بِفاتِنِينَ) در مرجع ضمير (عَلَيْهِ) بعضى گفتند: «ما» در (ما تَعْبُدُونَ) است[3]  يعنى آلهه شما قدرت ندارند. و «فاتن» فتنه كننده است، گول زننده، چنانچه مفتون كسى است كه فريب خورده باشد و بعضى گفتند : مرجع الله است[4] ، يعنى در مقابل قدرت الهى شما و آلهه شما نمى‌توانيد كسانى  كه در حفظ الهى هستند تفتين كنيد كه (عِبادَ اللهِ الُْمخْلَصينَ)[5]  باشند (إِلّا مَنْ هُوَ صالِ الْجَحِيمِ) مگر كسانى كه به سوء اختيار متابعت شما را كنند و خود را در معرض عذاب درآورند و جهنمى كنند.

[1] .  ترجمه ديگر: در حقيقت، شما و آنچه كه شما آن را مى‌پرستيد ƒ 161 نمى‌توانيد كسى را (باآن) فريب دهيد ƒ 162 مگر كسى را كه به دوزخ رفتنى استƒ 163.
[2] .  در حقيقت، تو را بر بندگان من تسلطى نيست، مگر كسانى از گمراهان كه تو را پيروىمى‌كنند. و قطعاً وعده گاه همه آنان دوزخ است. سوره حجر: آيات 42 ـ 43.
[3] .  ر.ك: تفسير مقاتل: ج3، ص110، تفسيرطبرى: ج23، ص130 ومجمع البيان: ج8، ص720.
[4] .  ر.ك: الكشاف«زمخشرى»: ج3، ص355؛ مجمع البيان: ج8، ص720؛ تفسير غريب القرآن :552 و بحارالأنوار: ج9، ص142.
[5] .  ر.ك: همين سوره: آيه 160.

نوشتن دیدگاه