19 «أَ وَ لَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللهِ يَسِيرٌ»
 
ترجمه :
19. آيا نمى بينند اين كفار و مشركين چگونه خداوند ايجاد مى فرمايد خلق را، از كتمِ عدم به عرصه وجود مى آورد سپس مى ميراند و از صفحه وجود به پرتگاه عدم روانه مى كند؟ به درستى كه اين امر بر خداوند آسان است[1] .
 
تفسير :
[سير انسان از آغاز تا سرانجام]
كه گفتند سه قافله‌اند كه دائماً در سير هستند: از اصلاب آبا[2]  در ارحام امهات، از ارحام امهات[3]  در دار دنيا، از اين دار در عالم برزخ و قبر. روز و شبى نيست انعقاد نطفه نشود و زايش نباشد و مرگ جريان نداشته باشد و به بيان ديگر گفتند: «الإنسان مسافرٌ و مَنازِلَهُ ستّةٌ»[4] : از كتمِ عدم[5]  به اصلاب آبا منزل  اول، ارحام امهات منزل ثانوى، دنيا منزل ثالث، برزخ منزل چهارم، محشر منزل پنجم، بهشت يا جهنم منزل آخرين.
(أَ وَ لَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللهُ الْخَلْقَ) از زمان آدم جيلاً بعد جيل[6]  آمدند.
(ثُمَّ يُعِيدُهُ) چهار روزى در اين سراى دنيا زيست كردند رفتند و به ديگران سپردند :
در اين سراى دو در چون ضرورت است رحيل         رواق طاق معيشت چه سربلند و چه پست
از دروازه رحم وارد اين كاروان‌سراى دنيا و از دروازه قبر خارج مى‌شود. گمان مى‌كنيم اينجا زيست داريم، غافل از اينكه آن به آن رو به مرگ مى‌رويم. پرسيدند از پيرمردى: صد سال عمر دارى؟ گفت: صد سال عمرم از بين رفت [هيچ] ندارم.
(إِنَّ ذلِکَ عَلَى اللهِ يَسِيرٌ) ايجاد، اصعب[7]  از اعدام است، ولى بر خداوند هيچ امرى صعب نيست: «إذا أراد الله أن يقول لشىء كن فيكون»[8]  بلكه احتياج به   كلمه «كُنْ» هم ندارد، به مجرد اراده موجود مى‌شود، [خلقت] عرش و مور [براى خدا] يكسان است.

_______________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: آيا نديده‌اند كه خدا چگونه آفرينش را آغاز مى‌كند سپس آن رابازمى‌گرداند؟ در حقيقت، اين كار بر خدا آسان است.
[2] .  اصلاب آبا: پشت پدران.
[3] .  ارحام امهات: رحم‌هاى مادران.
[4] .  انسان مسافر است ودر اين سفر، شش منزل در پيش‌رو دارد. ر. ك: اخلاق اهل البيت (علیهم السلام): ص270 به نقل از بعض حكما.
[5] .  كتم عدم: جهان نيستى.
[6] .  جيلاً بعد جيل: نسلى بعد از نسل ديگر.
[7] .  به بيان ديگر: به وجود آوردن سخت‌تر از نابود كردن است.
[8] .  اين عبارت برگرفته از آيه 82 سوره يس است: (إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُن ْفَيَكُونُ ) معنى آيه اين است: چون خدا اراده كند به چيزى، مى‌گويد: «باش» پس بى‌درنگ موجود مى‌شود.

نوشتن دیدگاه