15 «فَأَنْجَيْناهُ وَ أَصْحابَ السَّفِينَةِ وَ جَعَلْناها آيَةً لِلْعالَمِينَ»
ترجمه :
15. پس نجات بخشيديم ما نوح را و اصحاب سفينه كه در كشتى بودند با حضرت ، و قرار داديم اين نجات را آيت و دليل بر جميع عالمين الى يوم القيامة[1] .
تفسير :
[كشتى شگفتانگيز نوح]
موقعى كه مشيت الهى تعلق گرفت بر هلاكت قوم نوح، مأمور شد حضرت نوح به ساختن كشتى. اول كشتى كه در عالم ساخته شد كشتى نوح بود و اول كسى كه علم نجارى به او آموخته شد، حضرت نوح بود كه امر الهى رسيد به او به ساختن كشتى كه به او خطاب شد: (وَ اصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا)[2] .
حضرت نوح مشغول به ساختن كشتى شد كه كفار مىآمدند تماشا مىكردند كه يك خانه چوبى مىسازد روى زمين كه هيچ در زمين نصب نشده، حمل بر جنون مىكردند به خصوص از كسى كه قريب دو هزار سال از عمرش گذشته. مىگفتند بسيار خرفت شده و او را مسخره مىكردند كه مىفرمايد (وَ كُلَّما مَرَّ عَلَيْهِ مَلاٌَ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ قالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنّا فَإِنّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَما تَسْخَرُونَ)[3] .
پس از تماميت كشتى[4] ، امر شد كه مؤمنين در كشتى جاىگير شوند و حضرت نوح از حيواناتى كه توليدى بودند، نر و ماده دارند، يك نر و ماده در كشتى مىبرد[5] كه مىفرمايد: (قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ)[6] .
[نجات نوح وكسانى كه در كشتى بودند]
اين هم يك اسباب مضحكه قوم شد كه اينها در اين خانه چوبى با اين حيوانات قرار گرفتند كه يك مرتبه از آسمان باريد و از زمين جوشيد كه تمام صفحه زمين حتى كوهها و اشجار و ابنيه زير آب رفت. فقط اين كشتى روى آب قرار گرفت و اهل كشتى مشاهده مىكردند كه اين نعشهاى كفار روى آب افتاده و تمام هلاك شدند. پس از آن آب فرو نشست و كشتى روى زمين در كوه جودى[7] قرار گرفت كه مىفرمايد: (وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِى ماءَکِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِى وَ غِيضَ الْماءُ وَ قُضِىَ الاَْمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِىِّ)[8] و اين است مفاد (فَأَنْجَيْناهُ وَأَصْحابَ السَّفِينَةِ)و در اين سفينه و اين قضيه و پيشآمد بىسابقه، دليل بزرگى است بر حقانيت نوح و اينكه خداوند در بلاها مؤمنين را نجات مىبخشد و كفار و فجّار را هلاك مىكند كه مفاد (وَ جَعَلْناها آيَةً لِلْعالَمِينَ) است.
تنبيه :
سفينه نجات اين امت از كليه مهالك دنيوى و اخروى، خاندان نبوت و رسالت و آل اطهار صلوات الله عليهم اجمعين هستند[9] .
____________________________________________________________
[1] . ترجمه ديگر: واو را با كشتى نشينان برهانيديم وآن سفينه را براى جهانيان عبرتى گردانيديم.
[2] . وزير نظر ما وبه وحى ما كشتى را بساز. سوره هود: آيه 37.
[3] . وهر بار كه اشرافى از قومش بر او مىگذشتند، او را مسخره مىكردند. مىگفت: «اگر مارا مسخره مىكنيد، ما نيز شما را همانگونه كه مسخره مىكنيد، مسخره خواهيم كرد».همان: آيه 38.
[4] . به عبارت ديگر: پس از تمام شدن ساخت كشتى.
[5] . از ابن عباس نقل شده است كشتى نوح داراى سه طبقه بود: طبقه زيرين براى وحوش ،طبقه وسط براى چهار پايان و طبقه بالا براى مردم، و نوح (علیه السلام) هر چه خوراكى ولوازم ديگر برداشته بود، همه را در همان طبقه بالا جاى داد. قصص قرآن «سيد هاشم رسولى محلاتى»: ص56.
[6] . در آن كشتى از هر حيوانى يك جفت حمل كن. سوره هود: آيه 40.
[7] . جودى: نام كوهى است كه كشتى نوح بر آن نشست. اين كوه در نزديكى موصل قرار دارد و كُردها در جوار آن زندگى مىكنند واز اين جهت كردها آن را به لغت خود «كاردو» يا«جاردو» مىنامند و يونانيان آن را تحريف كرده «جوردى» ناميدهاند. پس از آنكه به لغت عربى وارد شده، معرّب آن «جودى» شده است در ترجمههاى فعلى تورات محل به خاك نشستن كشتى نوح كوههاى آرارات تعيين شده وآن كوه ماسيس واقع در ارمنستان است و امروزه جودى كوهى مرتفع در ولايت بهتان در تركيه آسيايى است. دانشنامه قرآن: ج1،ص863، مدخل «جودى» و قاموس القرآن: ج2، ص87.
[8] . وگفته شد: «اى زمين ! آب خود را فرو بر، واى آسمان از باران خوددارى كن » وآب فرو كاست وفرمان گزارده شد وكشتى بر كوه جودى قرار گرفت. سوره هود: آيه 44.
[9] . اشاره به حديث معروف نبوى كه فرمودند: «مَثَلُ أَهْلِ بَيتِي كَمَثَلِ سَفِينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَها نَجَا،وَمَنْ تَخلَّفَ عَنْها غَرِقَ؛ مثل اهل بيت من، مثل كشتى نوح است كه هر كس بر آن سوار شد،نجات يافت وهر كس تخلف ورزيد، غرق شد». ارشاد القلوب: ج2، ص233؛ جامع الأخبار: ص182 و بحار الأنوار: ج23، ص105.
آیه 15 «فَأَنْجَيْناهُ وَ أَصْحابَ السَّفِينَةِ .....»
- بازدید: 569