ƒ12 «لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُوْمِنُونَ وَ الْمُوْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِينٌ»
 
ترجمه :
12. چرا شما مؤمنين زمانى كه شنيديد يك چنين نسبت ناروايى به يكى از افراد مؤمنين داده شده شما گمان خوب نبرديد و نگفتيد كه اين نسبت افك آشكار است[1] .
 
تفسير :
(لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ) چون اين افك كه مثل عايشه[2]  و حفصه[3]  و  پدرانشان نسبت به ماريه و جريح دادند، اين منتشر شد ميان مؤمنين و مؤمنات در مجالس و محافل ذكر اين قضيه بود، با اينكه بايد قضيه بر عكس باشد، زيرا اگر پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سّلم) را به رسالت شناخته بودند، بايد بدانند كه او خطا نمى‌كند و فوق العاده علاقه به ابراهيم داشت و در فوت او آن قدر محزون بود كه راضى نشد آفتاب به قبر ابراهيم بتابد و عداوت عايشه و حفصه را با ماريه هم مى‌دانستند و حسادت آن‌ها را كه اولاد پيدا نكردند و حضرت به آن‌ها توجه نداشت، چرا نگفتند اين نسبت از راه حسد و دشمنى است.
(ظَنَّ الْمُوْمِنُونَ وَ الْمُوْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَيْراً) مراد (بِأنْفُسِهِمْ) يعنى به يكديگر از مؤمنين مثل آيه شريفه (فَإِذا دَخَلْتُمْ بُيُوتاً فَسَلِّمُوا عَلى أَنْفُسِكُمْ)[4] يعنى بر يكديگر، زيرا مؤمنين كنفس واحده هستند: (ما خَلْقُكُمْ وَ لا بَعْثُكُمْ إِلّا كَنَفْسٍ واحِدَةٍ)[5] .
در اخبار دارد مؤمنين بايد به يكديگر حسن ظن داشته باشند: «و لاَ تَظُنَّنَّ بِأَخِيکَ سُوْءاً حتّى يَأتيَکَ اليَقِينُ أو تَقُومَ بِهِ البَيِّنةُ»[6]  فعل مسلم را بايد حمل بر صحت كرد تا فسادش معلوم شود.
(وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِينٌ) افترا و تهمت زدن به مؤمنين از گناهان بسيار بزرگ است.

__________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: چرا هنگامى كه آن بهتان را شنيديد، مردان و زنان مؤمن گمان نيك به خود نبردند و نگفتند: اين بهتانى آشكار است.
[2] .  عايشه : دختر ابابكر بود و مادر عايشه ام‌ رومان بنت عامر بن عمير بود. پيغمبر در مكه معظمه بعد از رحلت خديجه و قبل از تزويج سوده در ماه شوال او را تزويج فرمود و زفافش بعد از تزويج سوده، در ماه شوال سال اول هجرت در مدينه طيبه واقع شد. وى درجنگ جمل بر عليه امام على (علیه السلام) شركت داشت. عايشه در سال 57 هجرى در مدينه ازدنيا رفت و در بقيع دفن شد. منتخب التواريخ: باب اول، فصل چهارم، امر دوم (در بيان زوجات نبى 9).
[3] .  حفصه : دختر عمر خطاب بوده مادر حفصه زينب بنت مظعون خواهر عثمان بن مظعون بود. پيامبر او را در سال سوم از هجرت در مدينه تزويج فرمود و در سال چهل و پنج هجرى در مدينه از دنيا رفت. همان.
[4] .  پس چون داخل خانه‌ها شديد به نفوس خود سلام كنيد. سوره نور: آيه 61.
[5] .  آفرينش و برانگيختن شما در نزد ما جز مانند آفرينش يك تن نيست. سوره لقمان :آيه 28.
[6] .  هرگز نسبت به برادر مؤمنت گمان بد نداشته باش تا اينكه يقين نسبت به فعل او پيدا كنى يا اينكه شاهدى بر آن باشد. ر. ك: كافى: ج2، ص362، ح3؛ امالى صدوق: ص380 ح 8ووسائل الشيعة: ج12، ص362، ح3. در اين منابع حديث به صورت مضمون آمده است.

نوشتن دیدگاه