ƒ75 «قُلْ مَنْ كانَ فِى الضَّلالَةِ فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا حَتّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَكاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً»    
 
ترجمه  :
75. بگو اى رسول محترم! كسى كه بوده باشد در ضلالت و گمراهى، خداوند رحمان در عمر و مال و جاه و ثروت او را كشش مى‌دهد، يعنى زياد مى‌فرمايد، كشش دادنى. تا زمانى كه مشاهده كنند آنچه را به آن‌ها وعده داده شده، يا عذاب و بلاهاى مهلكه، و يا ساعت قيامت پس زود باشد بدانند كيست او بدترين از حيث مكان و ضعيف‌ترين از حيث لشكرى و عِدّه و عُدّه و اعوان و انصار.
 
تفسير :
[دلايل مهلت به كفار]
مكرر بيان شده كه اين ثروت و زخارف دنيوى كه كفار و فجار و ظلمه دارند و بسيار خوشحال و خشنود هستند به آن‌ها، بلاى بزرگى است بر آن‌ها كه هر قدر بتوانند ظلم و تعدى به ضعفا روا دارند و فسق و فجور و طغيان و تعدّى و تجاوز كنند و بار گناه خود را سنگين كنند لكن بالاخره با هزار حسرت مى‌گذارند و مى‌روند يا به بلاهاى سخت گرفتار مى‌شوند، يا از دست آن‌ها مى‌رود و به نكبت‌هاى آن دچار مى‌شوند، يا به هلاكت و عذاب دچار مى‌شوند.
(قُلْ مَنْ كانَ فِى الضَّلالَةِ) «ضلالت» به معنى گمراهى و سير در سبل شيطانى است و راه كج است اعم از كفر و شرك و عناد و خلاف و فسق و فجور و ترك واجبات و اشاعه فحشا و بى‌عفتى و بى‌حيايى و طغيان و سركشى (فَلْيَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا) پس اين چهار روزه دنيا را خداوند به آن‌ها مهلت مى‌دهد و حكمت مهلت خدايى امورى است :
1. هر مقدار بتوانند در اعمال زشت خود ادامه دهند و عذاب خود را زياد كنند.
2. شايد در آخر عمر پشيمان شوند و موفق به ايمان و اعمال صالحه گردند.
3. شايد در نسل آن‌ها ولو به صد واسطه مومن صالحى پيدا شود و اگر هيچ از اين‌ها نباشد به عذاب دنيوى يا به دست مسلمين يا به القاى خلاف در بين خود هلاك مى‌شوند.
لطف حق با تو مداراها كند         چون كه از حد بگذرد رسوا كند
خيال مى‌كنند كه اين مال و منال خير است غافل از اينكه دنيا و نفس امّاره و شيطان سه دشمن بزرگى هستند: دنيا جلوه مى‌دهد، نفس امّاره مايل مى‌شود، شيطان راه نشان مى‌دهد.
(حَتّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ) كه خداوند در آيات بسيار براى كفار و مشركين و ارباب ضلالت از بليّات دنيوى و مضرات آن و از عقوبات اخروى و عذاب‌هاى آن. (إِمَّا الْعَذابَ) مراد عذاب دنيوى است كه بر امم سابقه نازل شد و آن‌ها را هلاك كرد، بلكه جميع مصايب كه به آن‌ها متوجه مى‌شود اثر اعمال آن‌هاست كه مى‌فرمايد: (وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ)[1] .
(وَ إِمَّا السّاعَةَ) پس از آنكه زنده شوند و وارد صحراى قيامت شوند و مشاهده احوال قيامت را نمايند كه يكى از اسماى قيامت «ساعت» است. (فَسَيَعْلَمُونَ) مى‌فهمند و درك مى‌كنند كه اين اموال و اين عِده و عُده به قدر خردلى براى آن‌ها نفع ندارد كه مى‌فرمايد: (يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ)[2] .
(مَنْ هُوَ شَرٌّ مَكاناً) جاى مومنين را در بهشت مشاهده مى‌كنند و جاى خود را در جهنم، و همچنين در بليات مهلكه دنيا كه خداوند نجات مى‌دهد مومنين را و هلاك مى‌كند كفار را، كه در بسيارى از آيات بيان فرموده. (وَ أَضْعَفُ جُنْداً) كه مومنين با هم رئوف و مهربان و كفار يك نفر ياور و صديق ندارد: «ليس له ناصر و لا معين».

______________________________________________________________________________

[1] .  و هر گونه مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست. سوره شورى: آيه 30.
[2] .  روزى كه هيچ مال و فرزندى سود نمى‌دهد. سوره شعراء: آيه 88.

نوشتن دیدگاه