65 «رَبُّ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ وَ ما بَيْنَهُما فَاعْبُدْهُ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا»
    
ترجمه  :
65. پروردگار آسمان‌ها و زمين و آنچه بين آسمان و زمين است، پس بايد او را عبادت كنى و خود را صابر گردانى از براى عبادت او. آيا مى‌دانى از براى او هم اسمى، كه مقام ربوبيت داشته باشد ولو در خلقت يك مورچه و پشه؟
 
تفسير :
[تنها خداوند شايسته پرستش است]
(رَبُّ السَّمواتِ) اين فضاى عالم هر قسمت او كه در او يكى و زيادتر از كرات علويّه مثل قمر و شمس و كواكب باشد، او را به سما تعبير مى‌كنند كه او را به يك نامى مى‌خوانند: قمر است و عطارد و زهره و شمس و مرّيخ و مشترى و زحل، و ثوابت كه كرسى نام شده و عرش كه فلك غير مُكَوْكب مى‌گويند. (وَ ما بَيْنَهُما) كه هواى بين آسمان و زمين است و رعد و برق و غيم و باران و رياح و برف و تگرگ و امثال اين‌ها.
(فَاعْبُدْهُ) كه اصل خلقت جن و انس براى عبادت پروردگار عالميان است: (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاِْنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ)[1] و اقسام عبادت بسيار است از امور قلبيه و نفسيه و بدنيه و خارجيه ، واجبيه و مستحبيه.
(وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِهِ) البته عبادت زحمت و مرارت دارد و بر خلاف هواى نفس است، بايد انسان دشمن‌هاى خود را دور كند كه دنيا و هواى نفس و شيطان هستند و كنار گذارد و خود را مهيّا نمايد براى بندگى و اطاعت و فرمان‌بردارى پروردگار خود.
(هَلْ تَعْلَمُ لَهُ سَمِيًّا) ذات مقدس پروردگار عالميان يكى است، مثل و مانند و شبيه و عديل و ضدى و نِدّى از براى او نيست ذاتاً و صفتآ و فعلاً و عبادتاً و نظراً، كه شرح آن‌ها را مكرر بيان كرديم آن هم به توحيدى كه اميرالمومنين بيان مى‌فرمايد، در جنگ صفين، كه به دو معنى صحيح است و به دو معنى غلط و باطل است و شرحش در مجلّد سوم در آيه شريفه (شهد الله) بيان شده. توحيد به معنى نفى اعضا و اجزاء، حتى وجود و ماهيت، و به معنى نفى صفات و عوارض، نه توحيد عددى و نه جنسى و نوعى[2] .

_______________________________________________________________________________________

[1] .  و من خلق نكردم جنّ و انس را مگر براى اينكه مرا عبادت كنند. سوره ذاريات : آيه 56.
[2] .  ر.ك: همين تفسير، ج4، ص265 ـ 272.

نوشتن دیدگاه