63 «تِلْکَ الْجَنَّةُ الَّتِى نُورِثُ مِنْ عِبادِنا مَنْ كانَ تَقِيًّا»     
 
ترجمه  :
63. اين بهشت كه بيان شد بهشتى است كه به ميراث به بندگان خود كسى را كه بوده باشد با تقوا و پرهيزكار[1] .
 
تفسير :
[بهشت عدن متعلق به متقيان است]
(تِلْکَ) اشاره به جنات عدن است كه قبلاً فرموده (الْجَنَّةُ) بهشتى است كه (الَّتِى نُورِثُ مِنْ عِبادِنا) تعبير به ميراث براى اين است كه ارث انتقال ملكيت است به غير بلا عوض و خداوند به فضل و كرم خود به آن‌ها عنايت مى‌فرمايد كه مكرر بيان شده كه انسان هر چه در دنيا عبادت كند تقابل با نعمتى كه به او عنايت شده نمى‌كند، استحقاق بهشت را ندارد و هر كه بهشت رود به تفضل است حتى انبيا فقط قابليت تفضل را داشته باشد. «ربّنا عامِلْنا بِفَضْلِک ولا تُعامِلْنا بِعَدْلِک»[2] .
و ممكن است كه خداوند براى تمام بندگانش در بهشت مكانى و مقامى و جايگاهى قرار داده، و كسانى كه به جهنّم مى‌روند جايگاه آن‌ها را خداوند به اهل بهشت مى‌دهد، كأنّه ارث حساب مى‌شود و كلمه (مِنْ) تبعيضيّه است؛ يعنى بعض عباد.
 
[در بيان مراتب تقوا]
(مَنْ كانَ تَقِيًّا) تقوا مراتبى دارد :
1. تقواى از عقايد فاسده كه مرادف با ايمان است.
2. از اخلاق رذيله و صفات خبيثه و تخلّق به اخلاق حميده و صفات حسنه
3. از كبار معاصى.
4. از كليه معاصى.
5. از مشتبهات، كه مرادف با ورع مى‌شود.
6. از زخارف دنيوى و لذايذ نفسانى كه معناى زهد است.
7. از توجّه به غير حق در كليّه امور و احوال، و آيه با اطلاق‌ها شامل جميع مراتب مى‌شود[3] .

____________________________________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: اين همان بهشتى است كه به هر يك از بندگان ما كه پرهيزگار باشند به ميراث مى‌دهيم.
[2] .  خداوندا! با فضل و كرم خود با ما معامله و برخورد كن، نه با عدالتت.
[3] .  يعنى با توجه به مطلق بودنش، همه مراتب را در برمى‌گيرد.

نوشتن دیدگاه