108 «قُلْ إِنَّما يُوحى إِلَىَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ»
 
ترجمه  :
108. بگو به اين مشركين كه اين است و جز اين نيست كه إله شما إله واحد است، شريك و عديل و نظير و مثل و مانند و ضدّى و ندّى از براى او نيست، پس از اين وحى آيا شما اسلام مى‌آوريد؟
 
تفسير :
(قُلْ إِنَّما يُوحى إِلَىَّ)، اول چيزى كه بر تمام انبيا وحى شد و مأمور به دعوت شدند امر به توحيد بود. و معلوم مى‌شود كه تمام قوم انبيا مشرك بودند مثل قوم نوح ، هود، صالح ، ابراهيم ، لوط ، شُعيب ، موسى ، عيسى ومحمّد (صلی الله علیه و آله و سلم). و از اميرالمومنين  (علیه السلام) است كه مى‌فرمايد :
«أوّلُ الدينِ معرفةُ اللهِ و كمالُ معرفِتِه توحيدِه...» (1)  الى آخر الخطبة.
واز حضرت رضا (علیه السلام) در حديث سلسلة الذهب در نيشابور فرمود :
«كَلِمَةُ لا إله إلّا الله حِصني وَ مَن قالَها دَخَلَ في حِصني وَ مَن دَخَل في حِصني أَمِنَ مِن عَذابي» (2) .
و از اين حديث استكشاف مى‌شود كه اصل دين همين است و باقى عقايد حقّه از شرائط اوست كه فرمود :
«بشرطِها و أنا مِن شُروطها» (3)  و گفتيم: توحيد پنج قسم است: ذاتى ،  صفاتى ، افعالى ، عبادى ونظرى.
(أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ) «أنّما» از ادات حصر است، يعنى منحصر است إله و معبود شما به إله واحد كه مفاد كلمه طيّبه «لا إله إلّا الله» است و گفتيم: اين كلمه سه دلالت دارد: مطابقتى توحيد عبادتى، التزامى ساير اقسام توحيد، اقتضايى ساير امور اعتقاديّه و تكاليف دينيّه كه مفاد (فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ) است كه بايد تسليم اوامر و دستورات او باشيد.

____________________________________________________________________________

  1.  سرآغاز دين خداشناسى است و كمال خداشناسى توحيد است. نهج البلاغة: خطبه اول.
  2.  كلمه «لا اله الا الله» دژ مستحكم و استوار من است ، هر كس داخل آن شود و آن را برزبان جارى كند در دژ من داخل شده است و هر كس داخل آن شود از عذاب من در امانخواهد بود. امالى صدوق: ص306 و عيون أخبار الرضا  (علیه السلام): ج1، ص143.
  3.  شرايطى دارد ومن از شرايط آن هستم . عيون أخبار الرضا  (علیه السلام): ج1، ص145 و معانىالأخبار: ص371 و در هر دو منبع «بشرطها» بد از «بشروطها» آمده است.

نوشتن دیدگاه