95 «وَ حَرامٌ عَلى قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها أَنَّهُمْ لا يَرْجِعُونَ»
 
ترجمه (1)  :

تفسير :
[دليل آيه بر رجعت]
در ترجمه و تفسير اين آيه شريفه مفسّرين اختلاف كردند، بعضى كلمه (لا) را در (لا يَرْجِعْونَ) گفتند زايده (2)  است و معنى اين است كه حرام است بر هر اهل قريه كه به عذاب الهى هلاك شدند اينكه برگردند به دنيا و زندگانى كنند.
و اين قول به علاوه از اينكه مكرر گفته‌ايم كلمه زايده در قرآن نيست خلاف ظاهر قرآن است، زيرا تمام اهل عالم مى‌دانند كسى كه مرد و هلاك شد ديگر زنده نمى‌شود و اين امر واضح و روشن را خداوند توضيح واضح نمى‌دهد.
و بعضى گفتند (حَرامٌ) در اينجا به معنى واجب است، يعنى واجب است (3)  اينكه رجوع نكنند در دنيا. اين هم در اشكال نظير سابق است.
بعضى گفتند (حَرامٌ) اينكه در قيامت رجوع نكنند (4) ، البتّه در قيامت رجوع مى‌كنند و به عذاب قيامت معذّب مى‌شوند. اين هم به نظر تمام نيست، زيرا رجوع در قيامت اختصاص به اين‌ها ندارد خلق اولين و آخرين مومن و كافر همه رجوع مى‌كنند و به پاداش عمل خود جزا داده مى‌شوند.
و آنچه به نظر مى‌رسد اين آيه يكى از ادلّه رجعت است كه ضرورى مذهب شيعه است، و اخبار متواتره به تواتر اجمالى بر او قائم است (5)  و در اخبار دارد: كسانى كه در دوره رجعت رجوع به دنيا مى‌كنند :
«مَنْ محّض الإيمان محضاً و مَنْ محّض الكفر محضاً» (6) .
 تا مومنين خدمت ائمه طاهرين به نِعَم الهى متنعّم شوند و كفار به عقوبات دنيوى از آن‌ها انتقام كشيده شود.
اين آيه شريفه بيان مى‌فرمايد كه آن كفار محض كه رجوع مى‌كنند در دوره رجعت كفارى هستند كه به عذاب الهى هلاك نشده باشند و به مرگ طبيعى از دنيا رفته باشند، و اما كفارى كه به عذاب الهى هلاك شدند مثل قوم نوح و هود و صالح و لوط و شُعيب و فرعونيان و اشباه آن‌ها ديگر در دوره رجعت بر نمى‌گردند چون عذاب دنيوى را درك كرده‌اند. فقط در قيامت بازگشت دارند براى عذاب آن عالم، و بر طبق اين معنى هم خبرى داريم از حضرت صادق  (علیه السلام) فرمود :
«كلُ قريةٍ أهلکَ الله أهلَها بالعذابِ لا يَرجِعونَ في الرَّجعةِ، فيَرجِعُون مَن مَحَّضَ الإيمان و غيرهم مِمَّن لم يهلكوا بالعذابِ و مَحَّضَ الكفر» (7) .

_____________________________________________________________________________________

  1.  وبر ]مردم[ شهرى كه آن را هلاك كرده‌ايم ، بازگشتشان [به دنيا] حرام است .
  2.  مجمع البيان: ج7، ص98.
  3.  تفسير التيبان: ج7، ص278.
  4.  مجمع البيان: ج7، ص100.
  5.  الاعتقادات فى دين الامامية شيخ صدوق: ص60 و بحار الأنوار: ج53، ص39.
  6.  كسى كه ايمان خالص داشته باشد و كسى كه غرق در كفر شده [و ذره‌اى از ايمان در اونباشد]. تصحيح اعتقادات الامامية شيخ مفيد: ص90 و بحار الأنوار: ج6، ص253.
  7.  هر قريه و شهرى كه خداوند اهل آن را عذاب كرده باشد در رجعت بر نخواهند گشت وكسانى كه ايمان كامل دارند فقط برمى‌گردند و همچنين كسانى كه كفر محض و كامل دارندو قبل رجعت عذاب نشدند. تفسير قمى: ج1، ص36؛ تفسير البرهان: ج5، ص248، ح2 وبحار الأنوار: ج53، ص60، ح49.

نوشتن دیدگاه