75 «وَ أَدْخَلْناهُ فِى رَحْمَتِنا إِنَّهُ مِنَ الصّالِحِينَ»
 
ترجمه  :
75. و داخل كرديم ما لوط را در رحمت خود، محققاً او بود از صالحين.
 
تفسير :
[در بيان شمول ودخول در رحمت]
(وَ أَدْخَلْناهُ فِى رَحْمَتِنا)، فرق است بين شمول رحمت و بين دخول در رحمت از دو جهت: يكى آنكه شمول رحمت مى‌آيد شامل او مى‌شود، و دخول اين مى‌رود در رحمت، ديگر آن كه شمولِ رحمت ممكن است از يك طرف و يك جهت باشد ولى دخول غرق رحمت مى‌شود، و رحمت الهى شامل هر نعمت و تفضلى مى‌شود چه نِعَم دنيويه و چه اُخرويه ؛ لكن شرطِ شمولِ رحمت قابليت محل مى‌خواهد.
ترحّم بر پلنگ تيز دندان         ستمكارى بود بر گوسفندان
 
[اطلاقات صالح  (علیه السلام)]
خداوند علت ادخال لوط را در رحمت خود بيان مى‌فرمايد: (إِنَّهُ مِنَ الصّالِحِينَ) «صالح» اطلاقاتى دارد :
اول : آنكه افعال صالحه از او صادر شود و از افعال قبيحه و از لغويّات و لهويّات و مشتهيات نفسانى شيطانى به كلى اجتناب كند كه درجه اعلاى آن عصمت است كه در انبيا و اوصيا شرط اوليه است ؛
دوم: متخلق به اخلاق حميده و صفات پسنديده و ملكات حسنه باشد كه در خبر است فرمود :
«تَخَلَّقُوا بأخلاقِ اللهِ» (1) .
و دورى از اخلاق رذيله و صفات خبيثه و ملكات قبيحه ؛
سوم: معرفت و علم به جميع مصالح و مفاسد است كه انبيا به تفاوت مراتب عالم به حكم و مصالح بودند به درجات مختلفه.
 
تنبيه:
حقير در مورد ابراهيم (علیه السلام) بسيار متعجب هستم كه بسيارى از انبيا موقعى كه قوم آن‌ها ايمان نياوردند و اذيت كردند در حق آن‌ها نفرين كردند حتى مثل نوح كه عرض كرد: (رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الاَْرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيّاراً) (2) ، و طلب نجات كردند كه در آيات شريفه بيان شده، و نداريم يك جا كه ابراهيم نفرين كرده باشد با آن همه اذيت‌ها يا طلب نجات كرده باشد حتى بگويد: «علمه بحالي حسبي من سوالي» (3)  بلكه موقعى كه خبر اِهلاك قوم لوط را به او دادند توسط   كرد نجات آن‌ها را كه در قرآن مى‌فرمايد: (يُجادِلُنا فِى قَوْمِ لُوطٍ * إِنَّ إِبْراهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوّاهٌ مُنِيبٌ * يا إِبْراهِيمُ أَعْرِضْ عَنْ هذا...) (4)  الآية.

_____________________________________________________________

  1.  به اخلاق الهى آراسته گرديد. تفسير الرازى: ج7، ص72؛ بحار الأنوار: ج58، ص129.
  2.  پروردگار من ؛ وانگذار بر روى زمين احدى از كافرين را. سوره نوح : آيه 26.
  3.  او به حالم آگاه است ومرا نيازى به سؤال نيست . الكشاف: ج2، ص578؛ تفسير البغوى :ج3، ص250؛ تفسير الرازى: ج22، ص188؛ تفسير الآلوسى: ج11، ص170؛ بحارالأنوار: ج68، ص156، ح70 وجامع السعادات: ج3، ص180.
  4.  با ما درباره قوم لوط مجادله مى‌كرد محققاً ابراهيم(علیه السلام) هرآينه بردبار و بسيار تضرع كننده وبازگشت كننده است. سوره هود : آيات 74 ـ 76.

نوشتن دیدگاه