72 «وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً وَ كُلّاً جَعَلْنا صالِحِينَ»
 
ترجمه  :
72. و بخشيديم از براى او اسحاق و يعقوب كه نافله بود، يعنى از اسحاق يعقوب را داديم و يعقوب هم درك زمان جدش ابراهيم را كرد و هر سه را ابراهيم و اسحاق و يعقوب را صالح قرار داديم كه صلاحيت نبوت و رسالت را داشتند و به آن‌ها عنايت شد (1) .
 
تفسير :
[اختلاف مفسران در تولد اسحاق از ساره يا هاجر]
موقعى كه ملائكه آمدند براى اِهلاك قوم لوط ابتدا مشرف شدند خدمت ابراهيم و او را بشارت به اسحق دادند: (وَ بَشَّرْناهُ بِإِسْحاقَ نَبِيًّا مِنَ الصّالِحِينَ) (2)
و ساره ايستاده بود و شنيد و خنديد به او هم بشارت دادند كه مى‌فرمايد: (وَ امْرَأَتُهُ قائِمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ وَ مِنْ وَراءِ إِسْحاقَ يَعْقُوبَ * قالَتْ يا وَيْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلِى شَيْخاً...) (3)  الآية.
 و اختلافى است بين اهل كتاب و مسلمين كه اول اسحاق را از ساره پيدا كرد، چنانچه يهود گفتند يا اسماعيل را از هاجر، چنانچه مسلمين معتقد هستند و در همين سوره صافات آيه 101 قبلاً مى‌فرمايد: (فَبَشَّرْناهُ بِغُلامٍ حَلِيمٍ...) الى آخر الآيات سپس بشارت به اسحاق را مى‌دهد، چنانچه ذكر شد. و شرح اين جمله اين است كه ساره عقيم بود و نازا، نمى‌زائيد و چون ابراهيم از هاجر اسماعيل را آورده ساره را خوش نيامد به ابراهيم گفت: اين مادر و بچه را از نزد من ببر، خطاب رسيد ساره را اجابت كن. حضرت ابراهيم آن‌ها را آورد در مكه معظمه جنب كعبه كه عرض كرد: (رَبَّنا إِنِّى أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِى بِوادٍ غَيْرِ ذِى زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِکَ الْمُحَرَّمِ...) (4)  الآية. پس از آن بشارت به اسحق داده شد از ساره. (وَ  وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ) بخشيديم به او اسحاق را (وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً)، يعنى پس از اسحاق يعقوب را بخشيديم به ابراهيم كه مى‌فرمايد: (وَ مِنْ وَراءِ إِسْحاقَ يَعْقُوبَ) (5) .
(وَ كُلّاً جَعَلْنا صالِحِينَ) ابراهيم و اسحاق و يعقوب را ما قرار داديم صالحين براى نبوت و رسالت و مقام عصمت و طهارت كه از شرايط اوليه انبياست.

________________________________________________________

  1.  ترجمه ديگر : و اسحاق و يعقوب را [به عنوان نعمتى] افزون به او بخشوديم كه همه را ازشايستگان قرار داديم.
  2.  و بشارت داديم ابراهيم را به اسحاق كه داراى مقام نبوت باشد و از بندگان صالح ما باشد.سوره صافات: آيه 112.
  3.  و همسر ابراهيم، ساره ايستاده بود پس تبسم كرد و خنديد پس بشارت داديم او را به اسحاق و بعد از اسحاق به يعقوب. سوره هود : آيات 71 ـ 72.
  4.  پروردگار ما، به درستى كه من يكى از فرزندانم را در بيابانى كه هيچ كشت زار ندارد نزدخانه تو كه او را محترم داشته‌اى سكونت دادم. سوره ابراهيم : آيه 37.
  5.  و از پى اسحاق به يعقوب مژده داديم. سوره هود : آيه 71.

نوشتن دیدگاه