59 «قالُوا مَنْ فَعَلَ هذا بِآلِهَتِنا إِنَّهُ لَمِنَ الظّالِمِينَ»
 
ترجمه  :
59. گفتند مشركين: كى چنين عمل نموده به خدايان ما، محققاً او از ظلم كنندگان است.
 
تفسير :
(قالُوا) جمله در تقدير است، يعنى پس از آنكه مراجعت كردند و رفتند در بتخانه و مشاهده كردند كه چه بر سر بت‌هاى آن‌ها آمده گفتند به يكديگر اين از آن مى‌پرسيد او از ديگرى (مَنْ فَعَلَ هذا بِآلِهَتِنا) واقعاً حماقت و خريت تا چه پايه است ، اگر اين‌ها آلهه هستند، كى را قدرت كه نسبت به آن‌ها كوچكترين اَلَمى وارد كند (1) . همين فعل ابراهيم خود يك دليل حسى وجدانى است كه اين‌ها يك جمادى بيش نيستند كه به دست يك نفر ريزريز مى‌شوند. إله آن كسى است كه به آتش بفرمايد: بَرْد (2)  و سلامت شو، و به كارد بفرمايد :
نَبُر [و] نتوانند تخلف كنند.
(إِنَّهُ لَمِنَ الظّالِمِينَ)، آنهم چه ظلمى كه از ظلم به نفس، و ظلم به غير، و ظلم در دين بالاتر است ظلم به آلهه. خاك بر سر آن‌ها كه آلهه خود را مظلوم و گرفتار دست ظالم مى‌دانند حتى مى‌توان گفت كه اين عمل ابراهيم مهم‌تر از عمل پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اميرالمومنين (علیه السلام) بود، زيرا آن‌ها پس از فتح مكه و مقهوريت مشركين كه قدرت بر نفس كشيدن نداشتند و خود را در معرض قتل مى‌دانستند اين عمل را انجام دادند كه اميرالمومنين  (علیه السلام) پا بر شانه پيغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) گذاشت و بت‌هاى مشركين را درهم كوبيد. ولى ابراهيم يك نفر در ميان اُلوف أُلوف (3) مشركين برود و چنين عملى انجام دهد آنهم با چه نيرويى، زيرا هر كه بود و هر قدر نيرو و شجاعت داشت پس از اين عمل تا مشركين مراجعت نكرده بودند و مطلع بر اين امر نشده بودند، فرار مى‌كرد و مخفى مى‌شد، چنانچه حضرت موسى يك نفر از آن‌ها را كشته بود [و] فرار كرد. حتى پس از چندين سال كه در مَدْيَن بود و مأمور شد به دعوت فرعون عرض كرد: (وَ لَهُمْ عَلَىَّ ذَنْبٌ فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ) (4) ، (قالَ رَبِّ إِنِّى قَتَلْتُ مِنْهُمْ نَفْساً فَأَخافُ أَنْ يَقْتُلُونِ) (5) .

______________________________________________________________

  1.  مؤلف در اينجا استدلالى مى‌كند كه در مقام استفهام انكارى است ؛ اگر واقعاً اين بت‌هاآلهه بودند چطور مى‌شد كه قدرت دفع بلا وسختى را از خود نداشتند پس اينكه آن‌هانمى‌توانند درد وبلا از خود وحاميان دور كنند قابل پرستش نيستند.
  2.  سرد؛ خنك.
  3.  هزاران هزار.
  4.  پس از براى آن‌ها بر من گناهى است، پس مى‌ترسم كه مرا به قتل برسانند. سوره شعراء :آيه 14.
  5.  حضرت موسى(علیه السلام) عرض كرد: پروردگار من ، به درستى كه من از فرعونيان يك نفر كشته‌ام،پس مى‌ترسم كه مرا به قتل رسانند. سوره قصص : آيه 33.

نوشتن دیدگاه