46 «وَ لَئِنْ مَسَّتْهُمْ نَفْحَةٌ مِنْ عَذابِ رَبِّکَ لَيَقُولُنَّ يا وَيْلَنا إِنّا كُنّا ظالِمِينَ»
 
ترجمه  :
46. و هرآينه اگر تماس بگيرد آن‌ها را بويى از عذاب پروردگار تو هرآينه مى‌گويند: واى بر ما محققاً ما بوديم ظلم كنندگان.
 
تفسير :
(وَ لَئِنْ مَسَّتْهُمْ نَفْحَةٌ مِنْ عَذابِ رَبِّکَ) آثار عذاب را مشاهده كردند، ممكن است مراد عذاب‌هاى دنيوى باشد كه بر اُمم سابقه نازل مى‌شد كه ديگر فايده نداشت كه مى‌فرمايد: (فَلَوْ لا كانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَها إِيمانُها إِلّا قَوْمَ يُونُسَ لَمّا آمَنُوا كَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزْىِ فِى الْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَتَّعْناهُمْ إِلى حِينٍ) (1)  و در مورد فرعون مى‌فرمايد: (حَتّى إِذا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قالَ آمَنْتُ) الى قوله تعالى: (آلآْنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ...) (2)  الآية و ممكن است آثار عذاب اخروى باشد در حال  احتضار كه مى‌فرمايد: (وَ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّى تُبْتُ الآْنَ ...) (3)  الآية. و دارد در اخبار كه در حال احتضار جاى خود را در بهشت يا جهنم مى‌بيند، ملائكه رحمت و ملائكه عذاب را مشاهده مى‌كند، ملك الموت با صورت خوبى يا مهيبى مى‌آيد اهل سعادت را به راحتى قبض روح مى‌كند مثل گُلى كه به دست او دهد [و] بو كند و اهل عذاب را سخت‌تر از آنكه ميخ آهنى در چشمش بكوبند و با مِقراض [= ارّه] گوشت بدنش را قطعه قطعه كنند (4) .
 (لَيَقُولُنَّ يا وَيْلَنا إِنّا كُنّا ظالِمِينَ)، چون آثار عذاب را مشاهده مى‌كنند و راه فرار ندارند و دست آن‌ها از همه جا كوتاه است و فريادرس ندارند [و] مى‌گويند: اى واى بر ما كه عذاب ظلم‌هاى ما كه به ما مى‌گفتند و باور نمى‌كرديم به ما متوجّه شد، و ما بوديم كه ظلم مى‌كرديم هم ظلم به نفس كه ايمان نياورديم و دست از اعمال زشت خود بر نداشتيم و هم ظلم به غير به انبيا و اوليا و مقرّبان درگاه خداوند و مومنين نموديم، و هم ظلم به دين كه شريك بر خداوند قرار داديم و پشت پا به كتاب‌هاى او و احكام او زديم كه ظلم به دين است :(إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ) (5) .
و از براى «ويل» دو معنى است اسمى و وصفى . اسمى چاه ويل است در قعر جهنم، و وصفى شامل همه گونه عذاب مى‌شود، دنيوى و اخروى.

______________________________________________________________________________________

  1.  چرا هيچ شهرى نبود كه اهل آن ايمان بياورند و ايمانش به حال آن‌ها سود بخشد؟ مگرقوم يونس كه وقتى كه ايمان آوردند عذاب خوار كننده را از آن‌ها برطرف كرديم درزندگانى دنيوى و آن‌ها را به نعمت‌هاى خود تا زمان رحلت از اين عالم برخوردار ساختيم.سوره يونس : آيه 98.
  2.  زمانى كه خواست غرق بشود گفت: ايمان آوردم. آيا در اين حال اضطرار و ناچارى ايمانمى‌آورى در حالى كه قبل از اين نافرمانى مى‌كردى. سوره يونس : آيات 90 ـ 91.
  3.  و توبه كسانى كه مرتكب گناهان مى‌شوند تا زمانى كه مرگ را با چشمان خود مى‌بينند ومى‌گويد: من الآن توبه كردم پذيرفته نيست. سوره نساء : آيه 18.
  4.  ر. ك: كافى: ج3، باب «اخراج روح المؤمن والكافر»، ص135، ح1 و 2 و 3 و بحارالأنوار: ج6، ص169، ح44.
  5.  محققاً، شرك، هرآينه ظلم بسيار بزرگى است. سوره لقمان : آيه 13.

نوشتن دیدگاه