40 «بَلْ تَأْتِيهِمْ بَغْتَةً فَتَبْهَتُهُمْ فَلا يَسْتَطِيعُونَ رَدَّها وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ»
 
ترجمه  :
40. بلكه مى‌آيد آن‌ها را آن وعده و عذاب و آيات الهيّه به ناهنگام پس مبهوت و متحير مى‌كند آن‌ها را، پس ديگر استطاعت و قدرت ندارند كه دفع آن‌ها را از خود كنند و مهلت هم به آن‌ها داده نمى‌شود.
 
تفسير :
[در بيان وعده روز قيامت ومراد از ساعت در اين آيه]
(بَلْ تَأْتِيهِمْ بَغْتَةً)، اگر مراد از وعده كه گفتند: (مَتى هذَا الْوَعْدُ) (1) قيامت و ساعت باشد. بغتتاً كه تعبير به آن مى‌كنيم كه گفتند: «أن » ظرف زمان است آن‌ها را مى‌آيد كه فرمود: (وَ ما أَمْرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ) (2) ، (وَ ما أَمْرُنا إِلّا واحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ) (3) ، و اگر مراد اجل مرگ باشد، آنهم  
مى‌فرمايد: (وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ) (4)  و مراد از ساعت ، ساعتِ اصطلاحى نيست ، بلكه مراد قطعه‌اى از زمان است و چون نكره در سياق نفى افاده عموم مى‌كند، نفى جميع قطعات زمان را مى‌كند. حتى يك ثانيه و مُفاداً با آن يكى مى‌شود.
و اگر مراد عذاب‌هاى دنيوى مُهلكه باشد كه بر اُمم سابقه نازل شد، آنهم آنى و بدون تأخير (بَغْتَةً) نازل مى‌شود مثل قوم نوح و عاد و ثمود و قوم لوط و شُعيب و فرعونيان (فَتَبْهَتُهُمْ) «بهت» حيران شدن و گيج شدن است.
(فَلا يَسْتَطِيعُونَ رَدَّها)، اما در قيامت هر چه بگويند: (رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّى أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ كَلّا إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها) (5)  و همچنين حين الموت كه  آيه شريفه اشاره به آن دارد و هر چه بگويد: (لَوْ لا أَخَّرْتَنِى إِلى أَجَلٍ قَرِيبٍ) مى‌فرمايد: (وَ لَنْ يُوَخِّرَ اللهُ نَفْساً إِذا جاءَ أَجَلُها) (6) . و اگر عذاب‌هاى دنيوى باشد  
هر چه بگويد: (آمَنْتُ...) الآيه، جواب مى‌شنود: (آلاْنَ وَ قَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ) (7) .
 (وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ) مهلت داده نمى‌شوند، نَفَس‌ها شماره‌اش تمام شد، روزى به آخر رسيد، مدت منقضى شد.

_____________________________________________________________________________

  1.  همين سوره: آيه 38.
  2.  و امر قيامت نيست جز مانند يك چشم به هم زدن بلكه زودتر از آن. سوره نحل: آيه 77.
  3.  و امر ما جز يك امر نيست احتياج به تكرار ندارد و مثل يك چشم به هم زدن تحقق پيدامى‌كند. سوره قمر: آيه 50.
  4.  و براى هر جماعتى، مدتى است پس زمانى كه مدت آن‌ها رسيد لحظه‌اى تأخير نمى‌افتد و جلو هم نمى‌افتد. سوره اعراف : آيه 34.
  5.  پروردگارا، مرا به دنيا باز گردان. اميد است كه عمل نيكى انجام دهم در آنچه ترك كردم(و كوتاهى كردم). (جواب مى‌رسد:) نه چنين است هرگز راه برگشتى نيست اين كلمه‌اى است كه او مى‌گويد. سوره مومنون : آيات 99 ـ 100.
  6.  چرا زمانِ مرگ مرا مدت كمى تأخير نينداختى ؟ و هرگز خداوند تأخير نمى‌اندازد نَفْسىرا زمانى كه وقت آن رسيده باشد. سوره منافقون : آيات 10 ـ 11.
  7.  فرعون هنگام غرق شدن گفت: ايمان آوردم... آيا در اين حال ناچارى ايمان مى‌آورى درحالى كه قبل از اين نافرمانى مى‌كردى. سوره يونس : آيات 90 ـ 91.

نوشتن دیدگاه