35 «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً وَ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ»
 
ترجمه  :
35. تمام نفوس مى‌چشند طعم مرگ را و مبتلا مى‌كنيم شما را به اعمال زشت و اعمال خير امتحاناً و به سوى ما بر مى‌گرديد.
 
تفسير :
[همه مرگ را مى‌چشند]
(كُلُّ نَفْسٍ) شامل جميع ملائكه و جن و انس و جميع حيوانات مى‌شود، چنانچه در حديث است :
«أهلُ الأرضِ يَموتُون و أهلُ السماءِ لا يَبْقُون» (1) .
 (ذائِقَةُ الْمَوْتِ)، بايد از اين عالم كوچ كرد به عالم برزخ و اين دستگاه به كلى برچيده مى‌شود و دستگاه قيامت بر پا مى‌گردد.
 
[آزمايش بشر در دار دنيا]
(وَ نَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَيْرِ فِتْنَةً) دنيا دار امتحان است هم در بلاها و هم در نِعَم، فقر و غِنى، صحت و مرض، ضيق و سِعَت، شدت و رَخا كه بايد بنده در سختى‌ها و بلاها صبر كند و در نعمت‌ها شكر كند.
«الدنيا دارٌ بالبلاءِ محفوفةٌ و بالغدرِ موصوفةٌ» (2) .
 و تمام اين‌ها براى امتحان است ؛ آنهم نه اينكه بر خدا مجهول باشد بلكه بر خود بنده و سايرين معلوم گردد.
يكى را دهى تخت و تاج و كلاه         يكى را نشانى به سنگ سياه
يكى را به او تخت شاهى دهى         يكى را به دريا به ماهى دهى
مراد از «شر و خير» اين است كه گفتند: «ما تُكرهون و ما تُحبّون» (3)  و لسان اخبارهم در تفسير اين جمله همين است (4)  نه اينكه شرّ معاصى باشد و خير عبادت، زيرا خداوند كسى را وادار به معصيت نمى‌كند. بلى راه بر اهل معصيت باز است كه به واسطه غلبه هواى نفس به اختيار خود رو به معصيت بروند و اسباب از هر جهت براى آن‌ها فراهم شده، چنانچه راه بر اهل عبادت هم باز است و اسباب فراهم. گروهى اين ، گروهى آن پسندند. اين هم امتحان است.
(وَ إِلَيْنا تُرْجَعُونَ)، بازگشت تمام به سوى اوست براى جزا.
«الناسُ مُجزِيُّونَ بأعمالِهِم إنْ خَيراً فخيراً و إن شرّاً فشرّاً» (5) .

___________________________________________________________________________

  1.  اهل زمين مى‌ميرند ولكن اهل آسمان باقى نمى‌مانند. ارشاد شيخ مفيد: ج2، ص94 وامالى طوسى: ص547.
  2.  دنيا مكانى است كه با رنج و سختى پيچيده و به فريب و نيرنگ شناخته شده. جامع السعادات: ج1، ص304؛ مناقب خوارزمى: ص370، ح389؛ نهج البلاغة: ص462، خطبه226 و بحار الأنوار: ج70، ص82، ح45. در برخى منابع «موصوفه» به جاى «معروفه»آمده است.
  3.  آنچه ناگوارتان است وآنچه دوست مى‌داريد. مجمع البيان: ج7، ص74.
  4.  تفسير البرهان: ج5، ص224 و 225.
  5.  مردم جزا داده مى‌شوند بر طبق اعمالشان اگر عمل خير باشد جزاى خير داده مى‌شود واگر عمل شر باشد جزاى بدى داده مى‌شوند. تفسير التبيان: ج7، ص400؛ تفسير القرطبى :ج14، ص338 و أصل الشيعة واُصولها : ص232.

نوشتن دیدگاه