32 «وَ جَعَلْنَا السَّماءَ سَقْفاً مَحْفُوظاً وَ هُمْ عَنْ آياتِها مُعْرِضُونَ»
 
ترجمه  :
32. و قرار داديم آسمان را سقف و طاق حفظ شده و اين كفار از آيات و قدرت نمائى‌ها اِعراض مى‌كنند و رو برمى‌گردانند.
 
تفسير :
[در بيان اعتقاد حكماى قديم درباره آسمان‌هاى هفت‌گانه]
(وَ جَعَلْنَا السَّماءَ سَقْفاً مَحْفُوظاً). حكماى قديم تا چندى قبل معتقد بودند كه سماوات سبع مثل فلزات ، ملاصق به يكديگرند. سطح مُقعّر بالا مُماس با سطح مُحدّب پايين است و كواكب سبعه در هر كدام مثل ميخ كوبيده شده كه تعبير به سيارات مى‌كنند: قمر، عُطارِد، زهره ، شمس ، مريخ ، مشترى زحل، و سطح مُحدّب فلك زحل مُماس با مقعّر فلك ثوابت كه تعبير به كرسى مى‌كنند، و سطح مُحدّب كرسى مُماس با مُقعّر فلك اطلس و غير مُكَوْكَب كه تعبير به عرش مى‌كنند. لكن اين عقيده به حمد الله در اين اعصار به كلى باطل شد و تمام اين كواكب كُراتى هستند در اين فضاى وسيع كه «لا يعلمه الّا الله» و اين كُرات در حركت به نظم منظم در سَير هستند.
 
[در معنى كلمه «محفوظ »]
مفسرين در كلمه «محفوظ» گفتند: محفوظ هست از دخول شياطين (1)  براى استراق سمع كه در آيه شريفه مى‌فرمايد: (وَ حَفِظْناها مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ رَجِيمٍ إِلّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ مُبِينٌ) (2)  و نيز مى‌فرمايد: (وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ  مارِدٍ...) الى قوله تعالى: (إِلّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ) (3) ، لكن   آنچه به نظر اقرب مى‌آيد ـ و الله العالم ـ اينكه اين كُرات جويّه محفوظ از خرابى و سستى و كندى هستند، از ابتداى ايجاد و خلقت آن‌ها به طور منظم تا زمان انقراض به مقدار خردلى تغيير در آن‌ها داده نشد و محفوظ به حفظ الهى هستند، كم و زياد، تند و كند در آن‌ها نيست و اين معنى چون مشاهد است داخل در آيات قدرت الهى است كه درك بايد كرد و مى‌فرمايد: (وَ هُمْ عَنْ آياتِها مُعْرِضُونَ) و تمام اين‌ها را مستند به طبيعت و اتفاق مى‌دانند و تفكر و تدبر نمى‌كنند. و تعبير به «سقف» براى اين است كه به طرف بالا است.

_________________________________________________________________

  1.  تفسير التبيان: ج7، ص245 و جوامع الجامع: ج2، ص521.
  2.  و آسمان را از هر شيطان رانده شده‌اى حفظ كرديم، مگر كسى كه دزديده گوش فرا دهدكه شهابى روشن او را دنبال مى‌كند. سوره حجر : آيات  17 ـ 18.
  3.  و ما قرار داديم اين آسمان‌ها را كه حافظ باشند از هر شيطان سركشى، مگر شيطانى كهكلامى از ملائكه بدزدد. پس شهاب روشنى به دنبال او مى‌آيد و او را مى‌سوزاند. سورهصافات : آيات 7 ـ 10.

نوشتن دیدگاه