9   « عالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعالِ »
ترجمه :
9. خداوند متعال عالم است به آنچه بر شما غيب است و به آنچه ظاهر و هويدا است و بزرگ و رفيع و اعلا من كل شى‏ء.
تفسير:
[ در علم غيب و اختلاف شيعه و سنى ]
«عالِمُ الْغَيْبِ» در موضوع علم غيب بعضى مثل عامه گفتند: علم غيب مختص به خداوند است [و] احدى عالم به غيب نيست جز ذات مقدس او؛ و بعضى مثل خاصه گفتند: پيغمبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و ائمّه طاهرين عليهم‏السلام هم عالم به غيب هستند[1]. توضيح كلام اينكه علم غيب امر نسبى است. آنچه مختص به ذات مقدس اوست و ممكن نيست احاطه به او، منحصر است به پروردگار مثل علم ذات به ذات و به صفات ذاتيه چون غيرمتناهى است و محدود نيست و ممكن هرچه علمش بالا رود، محدود است و محدود احاطه به غير محدود ندارد، لذا مى‏فرمايد:
«ما عرفناك حق معرفتك»[2].
حكيم نازى به عقل تا كى
به فكرت اين ره نمى‏شود طى
به كنه ذاتش خرد برد پى
اگر رسد خس به قعر دريا
اقول: رسيدن خس به قعر دريا محال عادى است و بالاخره قعر دريا هم محدود است ولى نسبت محدود به غيرمحدود اگر بگويى مثل قطره است نسبت به دريا غلط گفته‏اى؛ زيرا دريا هم محدود است و اما نسبت به قضاياى آينده، آنچه از جانب حق افاضه شود به انبيا و ائمّه عليهم‏السلام بر ديگران غيب است حتى بر مؤنين كه علم دارند به ظهور حضرت بقية اللّه‏ عجل اللّه‏ فرجه و به رجعت ائمّه طاهرين عليهم‏السلام و به قيام قيامت علم غيب است بر منكرين. در قرآن مجيد هم مى‏فرمايد: «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى غَيْبِهِ أَحَداً * إِلاّ مَنِ ارْتَضى مِنْ رَسُولٍ»[3].
«وَ الشَّهادَةِ» آنچه واقع شده و به محل ظهور رسيده «إِنَّ اللّه‏َ لا يَخْفى عَلَيْهِ شَىْ‏ءٌ فِى الْأَرْضِ وَلا فِى السَّماءِ»[4] ، «وَ ما يَخْفى عَلَى اللّه‏ِ مِنْ شَىْ‏ءٍ فِى الْأَرْضِ وَ لا فِى السَّماءِ»[5] ، «إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَما يَخْفى»[6].
«الْكَبِيرُ الْمُتَعالِ» كبريايى حق. در حديث است مى‏فرمايد: «اللّه‏ أكبر من أن يوصف»[7] .
هرچه بگويى كم گفته‏اى و علوّ رتبه سبحان ربى الأعلى «رَفِيعُ الدَّرَجاتِ ذُو الْعَرْشِ»[8].
-------------------------------------------------------------
[1] .  كافى : ج1 ، باب  نادر فيه ذكر الغيب  ص256 ـ 257 و بحار الأنوار : ج26 ( كتاب الامامة ، أبواب علومهم  عليهم‏السلام ، باب 4 ) : ص98 ـ 104 .
[2] .  ما تو را آن‏گونه كه شايسته بود نشناختيم. عوالى اللآلى: ج4، ص132 و بحار الأنوار: ج110، ص34.
[3] .  خداوند عالم به غيب است، پس احدى را برغيب خود آگاه نمى‏كند جز كسى كه مشمول رضاى حق باشد از فرستاده خدا. سوره جن: آيات 26 ـ 27.
[4] .  محققاً خداوند محيط به همه موجودات و مخلوقات ارضى و سماوى است. بر او چيزى مستور و پنهان نيست. سوره آل عمران: آيه 5.
[5] .  و نيست مخفى بر خداوند عالم هيچ چيزى، چه در زمين باشد يا در آسمان. سوره ابراهيم: آيه 38.
[6] .  محققاً او مى‏داند آشكار و نهان را. سوره اعلى: آيه 7.
[7] .  خداوند بزرگ‏تر از آن است كه وصف شود. المحاسن: ج1، ص241 ، ح225 ؛ كافى: ج1، ص117 ، ح8 و بحار الأنوار : ج81 ، ص170 ، ح73 و ج90 ، ص218 ، ح1 .
[8] .  خدايى كه رفيع است اعلى درجات صاحب عرش اعظم است. سوره مؤمن: آيه 14.

نوشتن دیدگاه