82   «وَيُحِقُّ اللّه‏ُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ»
ترجمه :
82. و ثابت و محقق مى‏فرمايد خداوند متعال حق را به كلمات خود ولو اينكه مجرمون كراهت داشته باشند.
تفسير :
«وَيُحِقُّ اللّه‏ُ الْحَقَّ» ممكن است كلام موسى باشد عطف به جمله اولى، كه فرمود: «إِنَّ اللّه‏َ سَيُبْطِلُهُ»، و ممكن است جمله مستقله باشد كلام الهى.
[اشكال و جواب و اقسام كلمات الهى]
اشكال:
حق حق هست، چگونه حق را حق مى‏فرمايد؟
جواب:
معناى «وَ يُحِقُّ اللّه‏ُ» اين است كه بر ديگران ثابت مى‏فرمايد و مدلل مى‏كند آنچه در واقع حق است، چنانچه معناى «يبطل الباطل» هم همين است كه امرى كه واقعاً باطل و فاسد است بر ديگران بطلان آن را ظاهر و هويدا مى‏كند.
«بِكَلِماتِهِ» گذشت كه كلمات الهى اقسام و انواعى است: يك نوع، معجزات صادره به دست انبياست كه دليل بر صدق دعوى نبوت آن‏هاست و اين‏هم به مناسبت وقت و زمان و مصلحت و حالات بندگان مختلف مى‏شود؛ مثلاً در زمان موسى عليه‏السلام و كثرت سحره، عصا و يد بيضا مى‏شود، در عصر عيسى عليه‏السلاماطبا بسيار بودند، احياى موتى و ابراى اكمه و ابرص مى‏شود، در زمان نبىّ اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهفصحا و بلغا بسيار بودند، قرآن مجيد مى‏شود و هكذا. نوع دوم، آيات احكام و دستورات و فرمايشات الهى است كه توسط انبيا نازل فرموده؛ مثل تورات و زبور و انجيل و فرقان. نوع سوم، آثار قدرت و علم و حكمت پروردگار است كه در موجودات و مخلوقات قرار داده كه دليل بر قدرت و علم و حكمت بارى است؛ مثل بنايى كه دليل بر علم بنّاء است و صنعتى كه دليل بر صانع و توحيد او و علم و حكمت و قدرت اوست.
هر گياهى كه از زمين رويد
وحده لا شريك له گويد
نوع چهارم، انبيا و اوصيا، كه كلمات اللّه‏ التامّات هستند، كه به توسط آن‏ها حقايق كشف مى‏شود و ثابت مى‏گردد.
«وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ» مجرمون هم چند دسته هستند:
يك دسته، طبيعى دهرى لا مذهب كه تمام آثار را مستند به طبيعت عادم الشعور مى‏دانند نه مبدئى قائلند و نه معادى.
دسته دوم، كفار هستند كه معتقد به نبوت انبيا نيستند و آن‏ها را كذّاب و مجنون و مفترى مى‏دانند.
دسته سوم، مشركين كه پاره‏اى از آثار را مستند به اصنام خود مى‏گويند.
دسته چهارم، [ كسانى كه ] معجزات را حمل بر سحر مى‏كنند.
دسته پنجم، معاندين كه منكر نصب ائمّه و اوصيا هستند. تمام اين‏ها كراهت دارند و خداوند رغم الانف[1] آن‏ها حق را ظاهر مى‏فرمايد.
------------------------------------------------------------
[1] .  رغم انف : به خاك ماليدن دماغ ، ولى در اينجا مراد آن است كه بر خلاف ميل آنان حق را آشكار مى‏كند .

نوشتن دیدگاه