4   «إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً وَعْدَ اللّه‏ِ حَقّاً إِنَّهُ يَبْدَؤا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ لِيَجْزِىَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ بِالْقِسْطِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَعَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ »
ترجمه :
4. به سوى اوست بازگشت شما جميع شماها، وعده خداوند حق است تخلف‏پذير نيست. محققاً خداوند تبارك و تعالى ابتدا خلق مى‏فرمايد، پس از مردن باز اعاده مى‏فرمايد. در روز جزا زنده خواهيد شد براى اينكه جزا دهد
كسانى را كه ايمان آوردند و عمل كردند به اعمال صالحه به عدل و كسانى كه كافر شدند از براى آن‏هاست آب جوشان و عذاب دردناك به سبب آنچه كه بودند كافر مى‏شدند.
تفسير :
«إِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً» خطاب به جميع افراد بشر، بلكه جن و انس كه احدى از آن‏ها باقى نمى‏ماند مگر آنكه برگردد در روز جزا حتى اطفال و مجانين و حتى وحوش و طيور: «وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً»[1]، «وَإِذَا الْوُحُوشُ
حُشِرَتْ»[2].
«وَعْدَ اللّه‏ِ حَقّاً»خلف وعد قبيح است و محال است از خدا صادر شود.
«إِنَّهُ يَبْدَؤا الْخَلْقَ» در مراحل سير از نطفه[3]، علقه[4]، مضغه[5] تا در دنيا تا رحلت در عالم برزخ، كه اصلاً غرض اصلى از آمدن به اين عالم براى تحصيل
ايمان و تكميل نفوس و اتيان به اعمال صالحه بوده. «ثُمَّ يُعِيدُهُ» مرجع ضمير خلق است و اسم جنس است شامل تمام مخلوقات مى‏شود كه تماماً عود مى‏كنند و زنده مى‏شوند با همين بدن عنصرى
«لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا» كه مقصود اصلى از اين اعاده در روز بازپسين براى جزا دادن كسانى است كه ايمان آوردند «وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ» و اعمال صالحه به جا آوردند.
«بِالْقِسْطِ» به معنى عدل است، چون از لغت اضداد است و اشاره به اين است كه هيچ‏گونه عمل خيرى بدون ثواب و اجر نيست «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ»[6].
«وَالَّذِينَ كَفَرُوا» عطف به «الَّذِينَ آمَنوُا» است مدخول «لِيَجْزِىَ»است سَواء [ = مساوى است ]اينكه كفار اعمال خيريه از آن‏ها صادر شده باشد يا نشده باشد، زيرا شرط صحت كل اعمال ايمان است.
«لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ» «حميم» آبى است كه در غايت حرارت باشد، مثل فلز گداخته كه مقابل صورت گرفته شود تمام گوشت صورت مى‏ريزد
«وَإِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغاثُوا بِماءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِى الْوُجُوهَ»[7].
«وَعَذابٌ أَلِيمٌ»ردّ بعض صوفيه كه مى‏گويند كه اهل عذاب پس از مدتى طبيعت آتشى پيدا مى‏كنند و ديگر از آتش متألّم نمى‏شوند.
«بِما كانُوا يَكْفُرُونَ»اين حميم و عذاب أليم فقط براى كفر آن‏هاست و عذاب ساير معاصى آن‏ها بجاى خود محفوظ است.
--------------------------------------------------
[1] .  و روزى كه محشور مى‏كنيم آن‏ها را جميعاً [خلق اولين و آخرين را]. سوره انعام: آيه 22 .
[2] .  كه تمام جن و انس و تمام حيوانات اهلى و وحشى فرداى قيامت محشور مى‏شوند در صحراى محشر. سوره تكوير: آيه 5 .
[3] .  سلول جنسى نر در جانورانى كه توليد مثل جنسى دارند؛ اسپرم. هسته اولى تكوين فرزند. فرهنگ بزرگ سخن: واژه «نطفه».
[4] .  مرحله دوم از مراحل تكوين نطفه كه مانند خونِ بسته و غليظ تصور مى‏شده است. همان: واژه «علقه».
[5] .  مرحله سوم از تكامل نطفه؛ نطفه بسته. مضغه: قطعه‏اى گوشت كه قابل جويدن است. همان: واژه «مضغه».
[6] .  پس هر كه هم وزنِ ذره‏اى نيكى كند [نتيجه] آن را خواهد ديد. سوره زلزله: آيه 7 .
[7] .  و اگر فريادرسى جويند به آبى چون مس گداخته كه چهره‏ها را بريان مى‏كند يارى مى‏شوند. سوره كهف: آيه 29 .

نوشتن دیدگاه