183   « وَأُمْلِى لَهُمْ إِنَّ كَيْدِى مَتِينٌ»
ترجمه :
183. و مهلت مى‏دهم از براى آن‏ها، محققاً كيد من بسيار محكم است.
تفسير :
«وَأُمْلِى لَهُمْ»، مهلت الهى اين است كه در دنيا تعجيل در عقوبت بر آن‏ها نمى‏كند و بر اعمال زشت، آن‏ها را نمى‏گيرد، مگر در جايى كه فساد آن‏ها سرايت به مؤنين بكند؛ مثل جزء فاسدى در بدن، كه مسرى باشد، آن را قطع مى‏كنند.
[ معناى كيد در مورد خداى سبحان ]
«إِنَّ كَيْدِى مَتِينٌ»، مفسرين نظر به اينكه كيد و مكر از صفات خبيثه است و ساحت قدس ربوبى منزه است، لذا كيد و مكر را حمل بر عقوبت و عذاب كردند[1]؛ يعنى عذاب من سخت است، لكن كيد و مكرى كه از صفات رذيله شمرده شده با مؤنين است و اما با كفار به خصوص در مقام عقوبت از صفات بارزه است چنانچه گفتند امير المؤنين عليه‏السلام در جنگ با عمرو بن عَبْدَوَدْ[2] بعد از ضربتى كه بر فرق على آمد فرمود : با اين شجاعتت كمك از براى تو مى‏آيد برگشت ببيند كيست به كمك آن آمده حضرت ضربتى بر ران آن ملعون زد كه در غلتيد و روى زمين افتاد[3] . و همچنين حضرت قاسم عليه‏السلام در مقابل ازرق شامى فرمود : بند ركاب اسبت را ببند خم شد ضربتى بر كمر او زد دو نيم شد[4].
و كيد و مكر الهى اين است كه معامله‏اى با كفار مى‏كند كه بر حسب ظاهر آن‏ها را خوش آيد مثل اقبال دنيا از سلطنت و رياست و جاه و مقام و مكنت و دولت، ولى در حقيقت عين عقوبت است لذا مى‏فرمايد: «وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللّه‏ُ وَاللّه‏ُ خَيْرُ الْماكِرِينَ»[5]، و نيز مى‏فرمايد: «إِنَّهُمْ يَكِيدُونَ كَيْداً * وَأَكِيدُ كَيْداً * فَمَهِّلِ الْكافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْداً»[6]، كه تفريع مى‏فرمايد بر كيد خود كه اى پيغمبرِ من آن‏ها را مهلت ده من آن‏ها را مهلت دادم تا زمان عقوبت و البته كيد خدا محكم است و مكر او شديد: «حلاوة الدنيا مرارة الآخرة ومرارة الدنيا حلاوة الآخرة»[7].
هر كه در اين بزم مقرب‏تر است
جام بلا بيشترش مى‏دهند
هر كه بود تشنه ديدار دوست
آبِ دمِ نيشترش مى‏دهند
----------------------------------------------------------------
[1] .  مجمع البيان: ج4، ص775.
[2] .  عمرو بن عبدوَد عامرى از بنى لؤى . پهلوان قريشى كه برابر با هزار مبارز انگاشته مى‏شد و او را « فارس يَلْيَل » يعنى دلاور يَلْيَل مى‏ناميدند [ يليل مكانى است نزديك مدينه ] . او كسى است كه سپاه مشركان را در روز خندق رهبرى كرد و خودش مطمئن بود كه به جهت شجاعتش در نبرد خندق بر مسلمانان پيروز خواهد شد . تفاسير و تواريخ آن ماجرا را نقل كرده‏اند و اين واقعه مشهور است . على بن ابى طالب  عليه‏السلام روز خندق او را كشت . ر . ك : مجمع البيان : ج8 ، ص537 ؛ لسان العرب : ج15 ، ص456 و الأعلام ، زركلى : ج5 ، ص81 .
[3] .  مجمع البيان: ج8، ص538.
[4] .  الوقائع والحوادث: ج3، ص66.
[5] .  ومكر كردند و خداوند جزاى مكر آن‏ها را به آن‏ها چشانيد و بهترين جزا دهنده است. سوره آل عمران: آيه 54.
[6] .  اين كفار و مشركين حيله‏ها و مكرها به كار مى‏زنند، كيد الهى انتقام از آن‏هاست به بلاهاى گوناگون و عذاب سخت دچار مى‏كند . پس مهلت ده كفار را و در مقام انتقام از آن‏ها نباش ، و كمى آنان را به حال خود واگذار. سوره طارق: آيات 15 ـ 17 .
[7] .  شيرينى دنيا، تلخى آخرت است و تلخى دنيا، شيرينى آخرت است . نهج البلاغة: ص703 حكمت 251؛ روضة الواعظين: ص441، و بحار الأنوار: ج70، ص119.

نوشتن دیدگاه