164   « وَإِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللّه‏ُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ»
ترجمه :
164. و زمانى كه گفتند جماعتى از آن‏ها : براى چه موعظه مى‏كنيد قومى را كه خداوند هلاك مى‏كند آن‏ها را يا عذاب مى‏فرمايد آن‏ها را عذاب سخت؟ گفتند : براى عذر به سوى پروردگار شما و شايد آن‏ها متقى و پرهيزكار شوند.
تفسير :
«وَإِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ»؛ آن جماعتى كه ساكت بودند كه مرتكب اين معصيت نشدند و ديگران را نهى نمى‏كردند گفتند به انبيا و كسانى كه آن‏ها را موعظه مى‏كردند: چرا موعظه مى‏كنيد آن‏ها را ، زيرا اين‏ها كه دست‏بردار نيستند و كلام شما در آن‏ها تأثيرى ندارد: «لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً» كه بايد اين‏ها هلاك شوند يا به عذاب دچار گردند: «اللّه‏ُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً» ؟ در جواب آن‏ها انبيا و واعظين: «قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ»؛ زيرا اگر آن‏ها را موعظه نكنيم مسئول پروردگار مى‏شويم كه ترك وظيفه خود كرده‏ايم:
«وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ» و شايد كلام ما به آن‏ها تأثير كند و دست بردارند.
[ لحاظ اشخاص و موقعيت در امر به معروف و نهى از منكر ]
سؤل :
آيا فرمايش انبيا و واعظين حق بوده و بايد موعظه كرد يا سكوت ساكتين؟
جواب :
خصوصيات در وعّاظ و متّعظين و ساكتين مختلف است بسا ممكن است يكى احتمال تأثير بدهد بر او واجب است امر به معروف و نهى از منكر كند، ديگرى مأيوس است بر او واجب نيست و بسا بعض اهل معاصى كلام بزرگى مثل انبيا و علما در آن‏ها تأثير دارد و لكن كلام عوام و متفرقه تأثير ندارد ؛ به علاوه مسئله ارشاد جاهل و اقامه حجت با مسئله امر به معروف و نهى از منكر تفاوت دارد، مثل اتمام حجت‏ها كه حضرت ابى عبداللّه‏ عليه‏السلام با لشكر كربلا داشت تا نفس آخر . و در قرآن مجيد هم موارد زيادى داريم كه انبيا حتى نبيّنا الأكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهبا اينكه كفار و مشركين قساوت قلب آن‏ها از حجاره سخت‏تر بود و صم بكم عمى بودند ، مع ذلك حجت را بر آن‏ها تمام مى‏كردند براى اينكه نگويند: «رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَنَخْزى»[1].
-----------------------------------------------------
[1] .  پروردگار ما! چرا نفرستادى و ارسال نكردى به سوى ما رسولى پس متابعت مى‏كرديم آيات تو را پيش از اينكه خوار و رسوا شويم . سوره طه: آيه 134 .

نوشتن دیدگاه