154   « وَلَمّا سَكَتَ عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ أَخَذَ الْأَلْواحَ وَفِى نُسْخَتِها هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ»
ترجمه :
154. و چون فرونشست از موسى غضب ، گرفت الواح تورات را و در نوشته‏هاى او بود آنچه باعث هدايت قوم بود و موجب شمول رحمت از براى كسانى كه خدا ترس بودند
تفسير :
[ معناى « سكوت » ]
«وَلَمّا سَكَتَ» . بعضى سكوت را به معنى سكون تفسير كردند ، زيرا سكوت مقابل نطق از مقوله كلام است . و بعضى گفتند : سكوت ، خلجان قلب است لكن سكوت كل شيء بحسبه : سكوت از كلام ، ترك نطق است ، و سكوت [ در ] غضب ، فرونشستن آثار غضب و خاموش شدن آتش غضب است ، چون انسان موقعى كه غضب كرد يك تأثيراتى در جَبهه [ = پيشانى ] و رگ‏هاى گردن و اعضا و جوارح او ظاهر مى‏شود و آتش غضب شعله‏ور مى‏گردد و موقعى كه خاموش شد اين آثار زايل مى‏گردد ، پس سكوت به معنى خاموشى است .
«عَنْ مُوسَى الْغَضَبُ» و سكوت موسى بعد از پشيمانى و توبه قوم بود ، چنانچه غضب براى مخالفت و پرستش گوساله بود در مقام هدايت و ارشاد آن‏ها برآمد .
«أَخَذَ الْأَلْواحَ»تورات را برداشت و براى آن‏ها تلاوت و قرائت نمود «وَفِى‏نُسْخَتِها» ، يعنى چيزهايى كه در آن الواح بود و نوشته شده بود امورى كه باعث هدايت و ارشاد قوم از آنچه در امر دين احتياج داشتند از واجبات و محرمات و قوانين و احكام و اخلاق ، لكن كسانى كه بهره‏بردارى از آن‏ها كردند «هُدىً»و هدايت شدند «وَ رَحْمَةٌ» و مشمول تفضلات الهى شدند و آن‏ها كيانند ؟ «لِلَّذِينَ هُمْ لِرَبِّهِمْ يَرْهَبُونَ».
اشكال:
كتاب و دستورات براى هدايت تمام افراد است وجه اختصاص به كسانى كه خداترس باشند چيست ؟
جواب:
[ دو قسم بودن هدايت ]
در اول سوره بقره در جمله «هُدىً لِلْمُتَّقِينَ»[1] بدان اشاره كرديم كه دو قسمت هدايت داريم : يكى ، به معنى ارائه طريق ، اين ، عام است تمام افراد بشر را فروگرفته ؛ به معنى اينكه حجت بر همه ، تمام و راه عذر ، منقطع است و به اين معنا است آيه شريفه «وَأَمّا ثَمُودُ فَهَدَيْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمى عَلَى الْهُدى»[2] . ديگر ، به معنى ايصال به مطلوب ، و اين ، مخصوص به اهل تقوا و خداترسان است كه آن‏ها بهره‏بردارى مى‏كنند و بر طبق دستورات عمل مى‏كنند و راه حق را طى مى‏نمايند و به فيوضات نايل مى‏شوند و به رحمت واصل.
-------------------------------------------------------------
[1] .  سوره بقره : آيه 2 .
[2] .  و اما ثموديان ، پس آنان را هدايت كرديم ولى كور دلى را بر هدايت ترجيح دادند . سوره فصلت: آيه 17.

نوشتن دیدگاه