134   « وَلَمّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِى إِسْرائِيلَ»
ترجمه :
134. و چون وارد مى‏شد بر آن‏ها عذاب و بلا مى‏گفتند : اى موسى ! دعا كن و بخوان براى ما پروردگار خود را به آنچه قرار داده با تو ، هرآينه اگر اين عذاب و بلا از ما برداشته شود ما به تو ايمان مى‏آوريم و هرآينه مى‏فرستيم با تو بنى اسرائيل را و آن‏ها را آزاد مى‏كنيم.
تفسير :
[ تقاضاى فرعونيان براى رفع بلا ]
«وَلَمّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ» اختلاف شد كه مراد از اين « رجز » چيست . بعضى گفتند : همان پنج بلايى كه در آيه قبل بيان فرموده و اين آيه ، بيان همان آيه قبل است كه نسبت به هريك آن‏ها مى‏گفتند : اگر رفع فرمودى ما ايمان مى‏آوريم ، پس از رفع مخالفت مى‏كردند ، چنانچه در حديث سابق بيان شد . و بعضى گفتند : مراد مرض طاعون بوده كه هفتاد هزار از قوم فرعون را هلاك نمود[1] و اين آيه ششم بود بعد از آن پنج آيه . و بعضى گفتند : ثلج ، يعنى برف قرمز بر آن‏ها باريد كه هيچ سابقه نداشته و از شدت سردى تلف مى‏شدند ، و برطبق اين حديثى از حضرت صادق عليه‏السلام طبرسى روايت كرده[2] . و بعضى گفتند :
[ بر اثر ] قحطى و تلف حبوبات از گرسنگى هلاك مى‏شدند . و آنچه به نظر مى‏رسد مراد تمام اين بليات بوده يكى بعد از ديگرى كه كلمه « الرجز » جنس باشد نه عهد ذكرى يا عهد ذهنى ؛ يعنى هر موقعى كه بلايى به آن‏ها متوجه مى‏شد «قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ»دعا بر رفع آن عذاب و بلا «بِما عَهِدَ عِنْدَكَ» . ظاهراً مراد از اين « عهد » آن است كه در سوره طه مى‏فرمايد از قول موسى به فرعون: «وَالسَّلامُ عَلى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدى * إِنّا قَدْ أُوحِىَ إِلَيْنا أَنَّ الْعَذابَ عَلى مَنْ كَذَّبَ وَتَوَلّى»[3] . مناسب اين بود كه بگويد : « لئن كشف ربّك عنّا الرجز » لكن چون كشف رجز مستند به دعاى حضرت موسى بوده لذا نسبت به او داده [ « لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ » ] ؛ يعنى اگر دعا كردى و كشفِ رجز از ما شد «لَنُؤمِنَنَّ لَكَ» ؛ يعنى دست از شرك برمى‏داريم و به وحدانيت خداوند اقرار مى‏كنيم و به رسالت تو ايمان مى‏آوريم و به دستورات تو عمل مى‏كنيم كه معنى ايمان به موسى همين است.
«وَلَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِى إِسْرائِيلَ» ؛ يعنى آن‏ها را از قيد عبوديت خود آزاد مى‏كنيم و از قتل ابناى آن‏ها گذشت مى‏كنيم و از استخدام زن‏هاى آن‏ها صرف نظر مى‏كنيم و از اعمال شاقه ، كه بر آن‏ها تحميل مى‏كرديم ، دست برمى‏داريم . و اين جمله در مقابل فرمايش موسى بود كه به فرعون گفت: «فَأَرْسِلْ مَعِىَ بَنِى إِسْرائِيلَ»[4] در ابتداى دعوت ، چنانچه گذشت.
----------------------------------------------------
[1] .  التبيان : ج4 ، ص522 و الدر المنثور : ج3 ، ص207 .
[2] .  مجمع البيان : ج4 ، ص723 و تفسير عياشى : ج2 ، ص29 ، ح68 .
[3] .  و سلامت و رستگارى از براى كسى است كه راه هدايت را متابعت كند . به درستى كه به ما وحى شد كه عذاب آخرت بر كسى است كه تكذيب كند و اعراض نمايد و قبول ايمان نكند . سوره طه: آيات 47 ـ 48.
[4] .  پس بنى اسرائيل را همراه من بفرست . سوره اعراف : آيه 105 .

نوشتن دیدگاه