77   « فَعَقَرُوا النّاقَةَ وَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ وَقالُوا يا صالِحُ ائْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ»
ترجمه :
77. پس پى كردند ناقه را و سركشى كردند از امر پروردگارشان و گفتند : اى صالح ! بياور بر ما آن عذاب را كه به ما وعده داده بودى اگر تو از پيغمبرانى. اشاره به آن فرمايش صالح است كه فرمود: «لا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ»[1] .
تفسير :
[ پى كردن ناقه ]
«فَعَقَرُوا النّاقَةَ» . در خبر است زنى بود بسيار جميله نامش « صدف » بود و اموال زيادى از شتر و گاو و گوسفند داشت و بسيار عداوت نسبت به حضرت صالح داشت و مردى بود به نام « مصدع ابن مهرج » او را خواست و گفت : من به تو تزويج مى‏شوم و مهر من پى كردن ناقه صالح است . و نيز زنى بود به نام « غنيره » مردى را خواست معروف به « قدار بن سالف » لكن ولد زنا بود و نسبتش به سالف از جهت فراش بود و به او گفت : هر كدام از دخترهاى مرا بخواهى به تو مى‏دهم مشروط به اينكه پى كنى ناقه صالح را . اين دو نفر هفت نفر ديگر از فُجّار ثمود را با خود هم‏دست كردند و اين « قدار » پى كرد ناقه را به هم دستى آن‏ها . و در اخبار دارد كه اشقى الاشقياء در اولين ، عاقر [ = پى كننده ] ناقه صالح بوده و در آخرين ، عبد الرحمن بن ملجم مرادى قاتل امير المؤنين عليه‏السلام، و در خطبه شعبانيه ، پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اين ملعون را توصيف مى‏كند به :
«أشقى الأشقياء من الأوّلين والآخِرِين ، شقيقُ عاقر ناقة ثمود»[2]. پس از آن گوشت ناقه را ميان خود قسمت كردند . و چون فصيل [ = بچه ] ناقه مشاهده كرد كه مادرش را به قتل رسانيدند فرار كرد و چنان ناله مى‏زد كه تمام بدن‏ها مى‏لرزيد و در كوه بالا رفت و غيب شد ديگر او را نيافتند.
«وَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ» « عتوّ » به معنى سركشى و تجاوز از حد و فساد در زمين و نرفتن زير بار دستورات الهى است «وَقالُوا يا صالِحُ ائْتِنا بِما تَعِدُنا» كه فرموده بود : «وَلا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ» گفتند : پس چرا عذاب اليم نيامد «إِنْ كُنْتَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ» اگر راست مى‏گويى و از مرسلين هستى بياور آن عذاب اليم را؟ حضرت صالح به آن‏ها فرمود: «تَمَتَّعُوا فِى دارِكُمْ ثَلاثَةَ أَيّامٍ»[3] .
در خبر است فرمود : روز اول رنگ صورت شما زرد مى‏شود و دوم قرمز و سوم سياه و اين علامات را هم مشاهده كردند در نيمه شب چهارم صيحه جبرئيل به قدرى آن‏ها را متزلزل كرد پرده‏هاى گوش‏ها پاره شد و طرفة العين تمام هلاك شدند پس از آن صاعقه آمد و تمام آن‏ها را سوزانيد[4].
---------------------------------------------
[1] .  همين سوره ، آيه 73 .
[2] .  بدبخت‏ترين بدبخت‏ها از پيشينيان و پسينيان ، برادرِ پى كننده و كشنده شتر ثمود . امالى صدوق : ص155 ، ح149 و عيون اخبار الرضا : ج1 ، ص266 ، ضمن ح53 .
[3] .  پس فرمود در خانه خود سه روز بيشتر زندگانى نخواهيد كرد . سوره هود: آيه 65.
[4] .  مجمع البيان : ج4 ، ص682 .

نوشتن دیدگاه