74   « وَاذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ وَبَوَّأَكُمْ فِى الْأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً وَتَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً فَاذْكُرُوا آلاءَ اللّه‏ِ وَلا تَعْثَوْا فِى الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ»
ترجمه :
74. و ياد كنيد زمانى كه خداوند بعد از هلاكت عاد كه ايمان به حضرت هود عليه‏السلام نياوردند و دست از شرك برنداشتند خدا شما را جانشين آن‏ها قرار داد و زمين را جايگاه شما مقرر فرمود كه در سطح زمين قصرهاى عاليه و عمارات مرتفعه ساختمان كرديد و در كوه‏ها خانه‏ها بنا كرديد كه از گرمى و سردى هوا مصون باشيد به اصطلاح ييلاق و قشلاق ، بهار و زمستان زندگى كنيد و نعم فراوانى به شما عطاء كرده متذكر و شكرگزار باشيد و شتاب نكنيد در هلاكت خود به سبب فساد در زمين .
تفسير :
شرح حال ثمود و ناقه اينكه ، حضرت صالح مقرر فرمود كه يك روز آب نهر مخصوص ناقه باشد و يك روز مخصوص قوم : «قالَ هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَلَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَعْلُومٍ»[1] . روزى كه روزِ ناقه بود تمام آب نهر را مى‏آشاميد و به ازاى آن شير مى‏داد به نحوى كه تمام ظرف‏هاى قوم مملوّ از شير مى‏شد و چون اين ناقه بسيار عظيم بود مواشى [ = چهار پايان ] و حيوانات قوم از او فرار مى‏كردند و اين باعث شد كه كفار در مقام قتل حضرت صالح و پى كردن ناقه برآمدند ، چنانچه مى‏فرمايد در قرآن : «قالُوا تَقاسَمُوا بِاللّه‏ِ لَنُبَيِّتَنَّهُ وَأَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ ما شَهِدْنا مَهْلِكَ أَهْلِهِ وَإِنّا لَصادِقُونَ »[2]، كه در خفا شبانه او را با اهلش مى‏كشيم سپس مى‏گوييم به اولياى او كه ، ما اطلاعى نداريم و نمى‏دانيم كى آن‏ها را كشته و ما راستگويانيم . خداوند او را و اهلش را حفظ فرمود . لذا مى‏فرمايد: «وَاذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفاءَ مِنْ بَعْدِ عادٍ»زمان ثمود با زمان عاد چندان فاصله نداشت و از هلاكت عاد كاملاً مطلع بودند كه به كلى نابود شدند و مساكن و مزارع آن‏ها در تصرف ثمود آمد.
«وَبَوَّأَكُمْ فِى الْأَرْضِ» ؛ نازل فرمود شما را و جاى‏گير نمود در كليه اراضى و صحارى و عمارات و باغستان‏ها «تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِها قُصُوراً» « سهول » جمع سَهْل به معنى نرمى و صافى و زلال است ؛ يعنى زمين‏هاى سهله را براى عمارت و قصر اتخاذ نموديد «وَتَنْحِتُونَ الْجِبالَ بُيُوتاً» كه كوه را مى‏تراشيديد و در دل كوه خانه اتخاذ مى‏كرديد ؛ مثل تونل‏هايى كه امروز معمول است كه زير كوه را مى‏تراشند و راه باز مى‏كنند .
«فَاذْكُرُوا آلاءَ اللّه‏ِ» كه خداوند چه اندازه به شما نعمت داده و تفضل فرموده از طول عمر و قوّه بدن و سعه رزق و تمكن در زمين .
«وَلا تَعْثَوْا»شتاب نكنيد و جديت ننماييد «فِى‏الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ» در فساد و طغيان و معاصى ، يعنى افساد در زمين نكنيد و اذيت به غير ننماييد.
-------------------------------------------------------
[1] .  گفت : معجزه من اين ناقه است كه از براى او يك روز شرب باشد از چشمه و يك روز معين براى شما باشد . سوره شعراء: آيه 155.
[2] .  گفتند [ به يكديگر ] كه قسم ياد كنيد آن هم قسم به اللّه‏ ، كه هرآينه شبانه و مخفيانه بريزيم بر سر صالح و كسانى كه اهل او هستند و آن‏ها را به قتل برسانيم پس از آن مى‏گوييم ولىّ مقتول را كه ما خبر نداشتيم و مشاهده نكرديم محل قتل و هلاكت او را و محققاً ما هرآينه راستگويان هستيم . سوره نمل: آيه 49.

نوشتن دیدگاه