150   «قُلْ هَلُمَّ شُهَداءَكُمُ الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللّه‏َ حَرَّمَ هذا فَإِنْ شَهِدُوا فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَلا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَالَّذِينَ لايُؤمِنُونَ بِالاْخِرَةِ وَهُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ»
ترجمه :
150. بگو: دعوت كنيد و بخوانيد شهداى خود را، آن چنان كسانى كه شهادت دهند كه خدا حرام كرده اين انعامى كه شما مى‏گوييد حرام است. پس اگر شهادت دادند پس تو شهادت نده با آن‏ها و متابعت هواهاى نفسانى آن‏ها را مكن كه اين‏ها تكذيب كردند آيات الهى را؛ كسانى كه تكذيب مى‏كنند آيات ما را و كسانى كه ايمان به روز جزا ندارند و آن‏هايى كه بر پروردگار خود عدل قرار دادند.
تفسير :
«قُلْ هَلُمَّ» اسم فعل است به معنى امر و بر مفرد و جمع هر دو اطلاق مى‏شود ، چنانچه در اينجا به جمع اطلاق شد و در اصل مركب از « هاى » تنبيه است و « لمّ » كه لمم بوده ميم در ميم ادغام شده ؛ يعنى احضروا و هاتوا شهداءكم . البته هر دعوى ثباتش احتياج به شاهد دارد و بايد شاهد غير مدعى باشد ، زيرا هر مدعى بر دعوى خود شهادت مى‏دهد . كأنّه خدا مى‏فرمايد كه شما مشركين كه اين انعام را مثل بحيره و سائبه و وصيله و بعض انعام ديگر ، و حرث را حرام مى‏دانيد مدعى هستيد بايد شاهد از خارج بياوريد «الَّذِينَ يَشْهَدُونَ أَنَّ اللّه‏َ حَرَّمَ هذا» و البته شاهد بر تحريم الهى منحصر به انبياست يا عدولى كه شهادت آن‏ها مستند به فرمايش انبيا باشد ، زيرا غير انبيا از كجا به او وحى مى‏رسد كه خداوند حرام كرده و همچه شاهدى هرگز نخواهند پيدا كرد ناچار مى‏گويند ما خود شهادت مى‏دهيم «فَإِنْ شَهِدُوا» به شهادت آن‏ها چون مدعى هستند نمى‏توان اثبات كرد و بلا مدرك است و چيزى كه ثابت و محقق نشد نمى‏توان بر طبق آن شهادت داد شهادت زور است.
«فَلا تَشْهَدْ مَعَهُمْ» ، زيرا اين دعاوى از روى هواهاى نفسانيه است و كذب محض است .
[ حرمت پيروى از كافران و گمراهان ]
«وَلا تَتَّبِعْ أَهْواءَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا» مخصوصاً مشركين حجاز كه گرفتار دوره جاهليت بوده و دست آن‏ها از دامان انبيا و اوليا و علماى دين به كلى كوتاه است . باز يهود و نصارا كه جزئى از احكام موسى و عيسى در دست دارند اگرچه آن‏ها هم بسيارى از احكام انبيا را پامال كردند و از بين بردند.
«وَالَّذِينَ لا يُؤمِنُونَ بِالاْخِرَةِ» ؛ كسانى كه ايمان به آخرت ندارند . فقط دهرى و طبيعى و لا مذهب است كه منكر مبدأ هستند و اما مشركين خدا را منكر نيستند غاية الامر شرك عبادتى دارند و يك احكامى از روى هوا معتقد هستند و دينى بر خود اتخاذ كرده‏اند . و بنابراين مى‏گوييم كه اين جمله راجع به دهرى است ؛ يعنى متابعت هواى نفس كفار را نبايد كرد ، چه يهود و نصارا و مشركين باشند كه تكذيب آيات الهى را كردند و چه دهرى طبيعى باشد كه منكر آخرت هستند .
«وَهُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُونَ» ؛ يعنى از براى خدا عِدْل [ = همتا ] قرار دادند ، چه مشرك باشند كه اصنام و خورشيد و ماه و ستاره و درخت و گاو را عِدْل خدا دانستند در عبادت و چه ثنويه باشند كه قائل به يزدان و اهرمن شدند و چه يهود باشند كه خدا را خداى موسى و موسى را خداى هارون و هارون را خداى فرعون دانستند و عزير را پسر خدا گفتند ، بلكه گفتند: «نَحْنُ أَبْناءُ اللّه‏ِ وَأَحِبّاؤهُ»[1]، و چه نصارا كه قائل به تثليث شدند.
---------------------------------------------------
[1] .  ما پسران خدا هستيم و دوستان او . سوره مائده: آيه 18.

نوشتن دیدگاه