143   «ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الْأُنْثَيَيْنِ نَبِّئُونِى بِعِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ»
144   «وَمِنَ الاْءِبِلِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ قُلْ آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ أَمِ الأُنْثَيَيْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الأُنْثَيَيْنِ أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْوَصّاكُمُ اللّه‏ُ بِهذا فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللّه‏ِ كَذِباً لِيُضِلَّ النّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللّه‏َ لا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّالِمِينَ»
ترجمه :
143. هشت زوج از گوسفند دو زوج و از بز دو زوج ، بگو: آيا دو نرها را خدا حرام كرده يا دو ماده يا بچه‏هايى كه در رحم آن دو ماده است؟ خبر دهيد مرا به دانايى اگر راست مى‏گوييد.
144. و از شتر دو زوج و از گاو دو زوج ، بگو: آيا دو نر آن‏ها را حرام كرده يا دو ماده يا آنچه در رحم دو ماده است؟ آيا شما شاهد بوديد زمانى كه خدا شما را به اين حكم وصيت فرموده؟ پس كيست ظالم‏تر از كسى كه افترا به خدا مى‏زند دروغ را، براى اينكه مردم را گمراه كند بدون اينكه علم داشته باشد. محققاً خداهدايت نمى‏كند قوم ستم‏كاران را.
تفسير :
«ثَمانِيَةَ أَزْواجٍ» راجع به آيات قبل است كه آيه «وَجَعَلُوا للّه‏ِِ مِمّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعامِ نَصِيباً...»[1] الآية، و آيه «وَقالُوا هذِهِ أَنْعامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ...»[2]الآية، و آيه «وَقالُوا ما فِى بُطُونِ هذِهِ الْأَنْعامِ...»[3] الآية، و جمله «وَحَرَّمُوا ما رَزَقَهُمُ اللّه‏ُ»[4]]  باشد ] كه تفسير اين‏ها گذشت .
[ در تفسير « ثمانية ازواج » به دو معنى ]
و اين جمله دو احتمال دارد : يكى آنكه مراد هشت زوج باشد ، كه شانزده فرد است : دو زوج ضأن و دو زوج معز و دو زوج ابل و دو زوج بقر[5]. ديگر آنكه مراد هشت فرد باشد كه چهار زوج است : يك زوج ضأن و يك زوج معز و يك زوج ابل و يك زوج بقر و معنى تغيير مى‏كند : «مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ»يك زوج يا دو زوج و همچنين «وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ».
«قُلْ» اى رسول محترم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به اين كفار قريش : «آلذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ»، الف استفهام ، يعنى آيا دو نر از ضأن و معز، و فاعل « حرّم » خداوند است ؛ يعنى خداوند نرها را حرام كرده «أَمِ الْأُنْثَيَيْنِ» يا ماده‏ها را ؟ «أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الأُنْثَيَيْنِ»كه بچه در رحم ماده‏ها ، كدام يك از اين سه قسمت را حرام فرموده . البته ، آن‏ها جواب مى‏دهند به آنچه در آيات قبلى از آن‏ها نقل شده . از آن‏ها مطالبه مدرك فرما كه مفاد «نَبِّئُونِى بِعِلْمٍ» باشد و چون مدرك علمى ندارند و احدى از انبيا چنين حكمى نكرده لذا كذب محض است . «إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ» ، زيرا امتياز صدق و كذب به اقامه دليل است و مدرك علمى.
«وَمِنَ الاْءِبِلِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ» به دو احتمال ، با آن‏ها بفرما : آيا نرهاى آن‏ها را حرام كرده يا ماده‏هاى آن‏ها را ؟ «أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ أَرْحامُ الأُنْثَيَيْنِ» چه موقع همچه حكمى صادر شده «أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ» شهادت مى‏دهيد «إِذْ وَصّاكُمُ اللّه‏ُ بِهذا»البته چون چنين دستورى از خدا صادر نشده و چنين شهادتى نمى‏توانيد داد ، بلكه افتراى محض است.
«فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللّه‏ِ» هم ظلم به نفس است : كذب بر خدا از معاصى كبيره است ، و هم ظلم به غير ، كه ديگران را در ضلالت مى‏اندازد و هم ظلم به دين و شريعت ، كه بدعت در دين گذارده .
[ لزوم دليل قطعى و حجت شرعى در احكام ]
«كَذِباً» تأكيد است و إلاّ در مفهوم افترا ، كذب مأخوذ است .
«لِيُضِلَّ النّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍ» در موضوع احكام تا علم قطعى يا حجت شرعى در دست نباشد نمى‏توان تكلم كرد حتى مظنه در احكام شرعيه حجت نيست ، حتى خبرى كه حجيتش ثابت نشده نمى‏توان مدرك قرار داد و بدون حجت
حرام و مورد غضب خداوند است .
«إِنَّ اللّه‏َ لا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّالِمِينَ» ظالم چه مشرك باشد چه كافر چه مُضلّ چه مُبدِع تماماً ظالم هستند و قابل هدايت نيستند ، « بگذار تا بميرد در عين خودپرستى » .
--------------------------------------------------------
[1] .  و قرار دادند مشركين از براى خدا آنچه از كشت آن‏ها به دست مى‏آمد . همان : آيه136 .
[2] .  و گفتند : اين انعام [ شتر ، گاو ، گوسفند ] و حرث [ = كشتزارهايى ] كه كشت كرده بودند ممنوع است . همان : آيه 138 .
[3] . و گفتند : آنچه در شكم اين انعام . . . همان : آيه 139 .
[4] .  و حرام كردند آنچه را روزى داد آن‏ها را خداوند . همان : آيه 140 .
[5] .  ضَأن : گوسفند . مَعْز : بز . إبل : شتر . بَقَر : گاو .

نوشتن دیدگاه