95 «إِنَّ اللّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوی يُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَىِّ ذلِكُمُ اللّهُ فَأَنّی تُؤفَكُونَ»
ترجمه :
95. محقّقاً خداوند شكافنده دانه و هسته است. بیرون می آورد زنده را از مرده و بیرون آورنده است مرده را از زنده. این است خدای شما. پس برای چه دروغ میبندید.
«إِنَّ اللّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوی» « فلق » به معنی شكافتن است ، چنانچه سفیده صبح را فلق گویند كه ظلمت شب شكافته میشود یك چیزی را كه دارای یك ظاهر و روپوشی باشد و در مغز آن و باطن آن چیزی مستور باشد. اگر روپوش را بشكافند و آنچه در باطن اوست بیرون آورند این را فلق میگویند ؛ مثل بیضه كه در وسط او فَرْخ [= جوجه] است و هسته كه در میان آن مغزه است. و «حبّ» جمع حبّة است به معنی دانه ، مثل حنطه [= گندم] و شعیر [= جو] و ارزن و سایر حبوبات. و «نوی» جمع نواة است ، مثل هسته خرما و شفتالو و سایر هسته ها. خداوند این دانه ها و هسته ها را زیر زمین می شكافد و از وسط آنها زرع و اشجار خارج می كند.
[ معنای بیرون آوردن زنده از مرده و مرده از زنده ]
«يُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَىِّ»ز نوع مفسرین تفسیر نمودند «میت» را به هسته و دانه ، كه یك جمادی بیش نیست و از آنها زرع و شجر خارج میشود و از زرع و شجر دانه و هسته بیرون می آید ، لكن این تفسیر به نظر تمام نیست از دو جهت : یكی آن كه جمله اولی بر این معنی دلالت داشت [و] این موجب تكرار میشود. دیگر آن كه حبه و هسته تا مادامی كه فاسد نشده آن حیات نباتی كه زرع و شجر دارد داراست. و اگر فاسد شد دیگر زرع و شجری از او خارج نمیشود. بلكه مراد ، چنانچه از آیات و اخبار بسیاری استفاده میشود، مراد حیات ایمانی است و موت كفر ، چنانچه میفرماید : «یا أَيُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا للّهِِ وَلِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِیكُمْ[1]»، «أَ وَمَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَجَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِی بِهِ فِی النّاسِ»[2]. و در اخبار بسیاری از كافی و عیاشی و نهج البیان و علی بن ابراهیم از حضرت باقر و حضرت صادق علیهماالسلام تفسیر فرمودند : الحی المؤمن و المیت الكافر[3]. از نطفه مؤمن كافر خارج میشود و از كافر مؤمن. و نكته اینكه در اول به فعل مستقبل و در دوم به اسم فاعل تعبیر فرموده به اینكه مؤمن از كافر خارج شود به توفیق و عنایت الهی است و كافر از مؤمن خارج شود به سوء اختیار خود است «ذلِكُمُ اللّهُ» غیر از او احدی قدرت بر این امور ندارد «فَأَنّی تُؤفَكُونَ» و نسبت این امور را به غیر خدا ، از اسباب و مُعِدّات [= آماده كننده ها] و كواكب و طبیعت میدهند ، كه این دروغ محض و افترای به خداوند است.
=()==()==()==()==()==()==()==()==()==()==()==()==()=
[1] . ای كسانی كه ایمان آوردید! خود را مهيّا كنید برای اجابت از برای خدا و برای رسول ، زمانی كه شما را دعوت فرماید از برای آنچه شما را زنده میكند. سوره انفال: آیه 24.
[2] . آیا كسی كه بود مرده پس زنده كردیم او را و قرار دادیم از برای او نوری كه به توسط او در میان مردم راه رود ... سوره انعام: آیه 122.
[3] . كافی : ج2 ، ص5 ، ضمن ح7 و بحار الأنوار : ج64 ، ص88 ، ضمن ح10.
