70 «وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَلَهْواً وَغَرَّتْهُمُ الْحَيوةُ الدُّنْيا وَذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللّه‏ِ وَلِيٌّ وَلاشَفِيعٌ وَإِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لا يُؤخَذْ مِنْها أُولئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا بِماكَسَبُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَعَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ»

ترجمه :
70. و واگذار كسانی را كه گرفتند دين خود را لعب و لهو و فريب داد آن‏ها را حيات و زندگی دنيا. و تذكر بده و موعظه فرما به اينكه هر نفسی گرفتار می‏شود به آنچه كسب كرده و نيست از برای او غير خدا دوستی و شفيعی. و اگر هر چه داشته باشد فدا دهد كه خود را خلاص كند از او قبول نمی‏شود و نمی‏گيرند. اين‏ها كسانی هستند كه به اعمال زشت خود مأخوذ شده ‏اند برای آن‏ها آشاميدنی است از آب بسيار جوش آمده و عذابی است بسيار دردناك به واسطه آنچه را به آن كافر شدند.

[ ترك مجالست با كافران و گنه‏كاران :]
«وَذَرِ الَّذِينَ»؛ يعنی ترك مراوده و مجالست با آن‏ها را بنما «اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَلَهْواً» ملعبه، بازيگری‏ هاست و كارهای لهو، مثل ساز و آواز و رقص و كف‏ زدن و ساير لهويات، كه امروز تمام جوانان و دختران بالاخص فرهنگيان و كارگران يا مشغول می‏كنند خود را به لهويات به سينماها و تفريح ‏گاه‏ها يا به بازيگری‏ ها ، ژيمناستيك و توپ بازی. و آن قدر اهميت می‏دهند به اين‏ها كه دين خود فرض كردند و مسلماً از نماز در نزد نمازگزاران بيشتر اهميت می‏دهند.
«وَغَرَّتْهُمُ الْحَيوةُ الدُّنْيا» و تصور می‏كنند كه فقط همين چهار روز دنياست و در دنيا ماندنی هستند و از اسم مرگ و تابوت و عَماری [= كجاوه] و قبر و غسال‏ خانه متأذی می‏شوند و نبادا چشم آن‏ها به يك مرده بيفتد كه به خيال مرگ افتند و از كار لهو و لعب خود آنی بازمانند.
«وَذَكِّرْ بِهِ» مرجع ضمير بعضی گفتند قرآن، بعضی حساب، بعضی روز جزا. و بعيد نيست كه مرجع مفاد جملات قبل باشد كه اتخاذ دين به لهو و لعب و غرور به حيات دنيوی؛ يعنی از مجالس آن‏ها اعراض فرما ، لكن آن‏ها را متذكر نما تا حجت بر آن‏ها تمام شود. و اين جمله شبيه آيه شريفه است : «فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ»[1] .
«أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ»« بسل » گرفتن به جزای عمل است ؛ «كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ * إِلاّ أَصْحابَ الْيَمِينِ»[2] .
«لَيْسَ لَها» ؛ از برای هر نفسی نيست «مِنْ دُونِ اللّه‏ِ وَلِيٌّ» كه حفظ كند آن‏ها را از عذاب «وَلا شَفِيعٌ» كه توسط كند از برای نجات آن‏ها «وَإِنْ تَعْدِلْ» و اگر آن نفس عدلی برای خود آورد «كُلَّ عَدْلٍ»كه فدا [= فديه ؛ سر بها] دهد ولو تمام دنيا را كه به او عذاب متوجه نشود، «لا يُؤخَذْ مِنْها» ؛ قبول نمی‏شود، چنانچه می‏فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَماتُوا وَهُمْ كُفّارٌ فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْ‏ءُ الْأَرْضِ ذَهَباً وَلَوِ افْتَدی بِهِ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ»[3].
«أُولئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُوا بِما كَسَبُوا» گرفتار اعمال خود هستند ؛ « الناس مجزيّون بأعمالهم ، إن خيراً فخير، وإن شرّاً فشرّ »[4] . و در قرآن مجيد می‏فرمايد: «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ * وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ»[5]. «لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ» «حميم» شراب جوش آمده به غايت جوشش «وَعَذابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ». تفسيرش واضح است. و از اين جمله دو نكته می‏توان استفاده نمود و آن اين است كه ، از امور مسلّمه بين المحققين است اگر قضيه بيان علت در او شد ؛ مثلاً گفت : « لا تأكل الرمّان ؛ لأنّه حامض »[6]، علت هم معمِّم [= تعميم دهنده] است هم مخصِّص؛ يعنی از كلمه «لأنّه حامض» استفاده می‏شود كه هر حامضی را نبايد خورد ولو رمّان نباشد و غير حامض جايز است خوردن، ولو رمّان باشد. و در اين آيه شريفه [كه]علت مذكورات در آيه را كفر بيان فرموده ، استفاده می‏شود هر كافر يا كسانی كه در حكم كافر هستند به اين مذكورات معذّب هستند و غير كافر از اين عقوبات معاف هستند. و نكته ديگر آنكه اين اعمال موجب كفر می‏شود. پس كسانی كه دين خود را لهو و لعب قرار دهند و مغرور دنيا شوند كافر هستند ، ولو اسم اسلام روی خود گذارند. و تكليف بسياری از ابنای نوع معلوم می‏شود.

/_×_//_×_//_×_//_×_//_×_//_×_//_×_//_×_//_×_//_×_/

[1] . پس از آن‏ها اعراض نما و آن‏ها را موعظه كن. سوره نساء: آيه 63.
[2] . هر نفسی مأخوذ می‏شود و رهن آنچه كسب كرده از اعمال و كردار خود هست مگر اصحاب يمين . سوره مدثر: آيات 38 ـ 39.
[3] . محققاً كسانی كه كافر شدند و به كفر از دنيا رفتند اگر به اندازه سعه ارض [= گستره زمين] طلا داشته باشند و فدا دهند از آن‏ها قبول نخواهد شد و عذاب دردناك برای آن‏هاست. سوره آل عمران: آيه 91.
[4] . مردم به خاطر كارهايشان جزا داده می‏شوند ، اگر كار خوبی انجام داده باشند، پاداش خوب و اگر كار بدی انجام داده باشند، جزای بد می‏بينند. التبيان : ج7 ، ص400 و فيض القدير : ج5 ، ص535 ، ح7813.
[5] . پس هر كه هم وزن ذرّه‏ ای نيكی كند نتيجه آن را خواهد ديد. و هركه هم وزن ذرّه‏ ای بدی كند نتيجه آن را خواهد ديد . سوره زلزله: آيات 7 ـ 8.
[6] . انار نخور ، چون ترش است. كتاب المكاسب : ج4 ، ص95 ؛ منهاج الفقاهة : ج4 ، ص435 و المحكم فی اُصول الفقه : ج3 ، ص244. 

نوشتن دیدگاه