104 «وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى ما أَنْزَلَ اللّه‏ُ وَ إِلَى الرَّسُولِ قالُوا حَسْبُناما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا أَ وَ لَوْ كانَ آباؤهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً وَ لايَهْتَدُونَ»
ترجمه :
104. و زمانى كه گفته شد به اين كفار و مشركين كه بياييد و اقبال كنيد به سوى آنچه خداوند در قرآن مجيدش نازل فرمود و به سوى پيغمبرش در آنچه بيان مى‏ فرمايد و دستور مى ‏دهد، در جواب گفتند: ما را كافى است آنچه پدران ما مى‏ گفتند و عمل مى  ‏كردند. آيا اگر پدران آن‏ها علم نداشتند و از روى جهالت و نادانى مشى مى ‏كردند و در ضلالت و گمراهى بودند و هدايت نمى‏ شدند باز هم متابعت آن‏ها را مى ‏كنيد؟!
تفسير :
«وَ إِذا قِيلَ لَهُمْ» «قائل» وجود مقدّس نبوى صلى ‏الله‏ عليه‏ و ‏آله و مؤمنين كه در مقام هدايت و ارشاد بودند و ضمير «لَهُمْ» كفار و مشركين.
«تَعالَوْا» «تعال» از اسماى افعال است به معنى آمدن ؛ يعنى بياييد ، به معنى پذيرفتن و قبول نمودن و زير بار رفتن است. «إِلى ما أَنْزَلَ اللّه‏ُ» ؛ قرآن مجيد ، يعنى قبول كنيد و تصديق نماييد كه اين كتاب عزيز از جانب خداوند عالم براى هدايت بشر نازل شده و به دستوراتش عمل كنيد و از مخالفتش پرهيز نماييد.
«وَ إِلَى الرَّسُولِ»؛ و مشرف شويد خدمت رسول و تصديق كنيد رسالت او را و اطاعت كنيد فرمايشات او را.
«قالُوا» در جواب مسلمين گفتند : «حَسْبُنا ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا» ؛ ما به طريقه آباى خود مشى مى‏ كنيم ، هر چه گفتند قبول مى ‏كنيم و هر چه كردند مى‏ كنيم و همين ما را بس است.
«أَ وَ لَوْ كانَ آباؤهُمْ لا يَعْلَمُونَ شَيْئاً» ، دوره جاهليت و دور افتادن از انبيا و اخلاق رذيله و عادات خبيثه و اعمال قبيحه كه چه اندازه در ميان آن‏ها رواج داشت ، بلكه جهل سرتاسر دنيا را گرفته بود.
«وَ لا يَهْتَدُونَ» ؛ و زير بار هدايت نمى ‏رفتند و گوش به فرمايشات انبيا و صلحا نمى ‏دادند و نصايح آن‏ها را اعتنا نمى‏ كردند. آيا همچه اشخاصى را متابعت مى ‏كنيد و همين براى شما كافى است !؟

[ حرمت تقليد از پدران و عدم اعتنا به دستور الهى ]
و اين آيه در مذمّت تقليد است كه كوركورانه بدون دليل و منطق و برهان فقط براى اينكه پدران ما بودند متابعت مى‏ كنيد و ادلّه واضحه روشن و معجزات باهرات را كنار مى ‏گذاريد ، بلكه حكم عقل را هم سركوب مى ‏كنيد، اين نيست جز عصبيت و عناد و هواپرستى و خودخواهى و اطاعت شيطان و امروز هم اين مرض مزمن در سرتاسر مملكت رواج به سزا دارد كه به يكديگر نگاه مى ‏كنند، اروپا و امريكا و هواپرستان را تقليد و اطاعت مى‏ كنند و ابداً اعتنايى به دين و قرآن و علما ندارند، بلكه از آن‏ها معرض و به آن‏ها بدبين و با آن‏ها عداوت مى ‏نمايند و همچنين متابعين اهل بدع، مثل عامّه عميا در متابعت بدعت‏ هاى خلفا و بنى اميه و بنى العباس ، و مثل صوفيه در متابعت اقطاب و مراشد خود، و مثل متابعت عوام در اختراعات [= خرافه ‏هاى] پيشينيان خود مخصوصاً زن‏ها در وفيات و اعراس و غير اين‏ها. بالجمله ، تقليد اهل ضلال.
بايد انسان تمام كارهاى خود بالاخص در امر دين از روى منطق و عقل و دليل و برهان از مأخذ صحيح از انبيا و اوصياى انبيا و نوّاب ائمه اطهار علماى اعلام باشد كه بتواند فرداى قيامت در پيشگاه احديت اقامه حجت نمايد و معذور باشد.

نوشتن دیدگاه