69« إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصّابِئُونَ وَ النَّصارى مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الاْخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»
ترجمه :
69. محققاً كسانى كه ايمان آوردند و كسانى كه انتساب به يهود دارند و صابئين و نصارا ، كسانى كه ايمان به خدا و روز آخرت دارند و عمل صالح از آنها صادر مى شود، پس نيست خوفى بر آنها و نيستند آنها غمناك.
تفسير :
[ عدم حزن و اندوه ايمان آورندگان از يهود و نصارا و صائبين ]
اين آيه شريفه به اندك اختلافى در سوره بقره آيه 62 گذشت[1] ، احتياج به شرح ندارد ، مختصر كلامى كه بايد متذكر شويم چند جمله است:
يكى: وجه اينكه در اين آيه «وَ الصّابِئُونَ» مرفوع شده به خلاف سوره بقره چيست؟ مفسرين اختلاف شديدى دارند و رد و ايراد به يكديگر كه ذكر آنها لا يسمن و لا يغنى من جوع است[2]، و آنچه به نظر مى رسد «وَ الصّابِئُونَ»خبر مبتداى محذوف است « هم الصابئون » و جمله عطف به جمله «آمَنُوا» و جمله «هادُوا»است ؛ يعنى « و الذين هم الصابئون و النصارى » .
جمله دوم: مراد از « صابئون » چيست ؟ بعضى گفتند كه فرقه اى هستند كه دين آنها مأخوذ از يهود و نصارا و مجوس است، بعضى گفتند معتقد به نوح هستند و كليه انبياى بعد از او را منكرند، لكن خبر از حضرت رضا عليه السلام است فرمود : عبده نجوم هستند[3].
جمله سوم: در اين آيه شريفه اين چهار طايفه را دو دسته مى كند:
دسته اول: مؤمنينى كه ايمان ظاهرى آورده و يهود و نصارا و صابئينى كه به شرف اسلام مشرف نشده اند كه مستحق عذاب ابدى هستند و قابليت بهشت و نعم آن را ندارند.
دسته دوم: كسانى كه از اين چهار طايفه موفق به ايمان حقيقى به خدا و روز جزا دارند و اعمال صالحه از آنها صادر مى شود ، اينها هيچ خوفى از عذاب ندارند و اهل نجات هستند و از هيچ گونه نعمى محروم نخواهند شد كه موجب خسران آنها گردد.
******************************************
[1] . ر.ك : همين تفسير ، ج2 ، ص401 .
[2] . نه فربه مى سازد و نه گرسنگى را برطرف مى كند . اين مثل در جايى به كار مى رود كه آن كار فايده اى در بر نداشته باشد .
[3] . تفسير قمى : ج1 ، ص59 ، با اين عبارت : « هم قوم يعبدون الكواكب والنجوم ؛ آنها مردمى هستند كه ستارگان را مى پرستند » .
