61 « وَ إِذا جاؤكُمْ قالُوا آمَنّا وَ قَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ وَ هُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِما كانُوا يَكْتُمُونَ»
ترجمه :
61. و زمانى كه آمدند نزد شما مسلمين گفتند ايمان آورديم و حال آنكه كافر بودند؛ يعنى در حال دخول و خروج هر دو كافر بودند و حال آنكه خداوند داناتر است به آنچه كتمان مى كنند.
تفسير :
«وَ إِذا جاءُوكُمْ» ، كلمه «إذا» اضافه به مدخول است كه جمله فعليه باشد به خلاف «متى جاءك» ؛ زيرا «متى» متضمن معناى جزاست و مدخولش عامل در آن است و «اذا» چون اضافه است نمى شود مضاف اليه عمل در مضاف نمايد و «مجىء» آنها تشرف خدمت حضرت رسول صلى الله عليه و آله است.
[ نفاق يهود در اظهار ايمان ]
«قالُوا آمَنّا» بلسانهم لا بقلوبهم، كه اشد اقسام كفر، نفاق است كه فى الدرك الاسفل من النار.
«وَ قَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ» «قد» اگر بر ماضى داخل شود تقريب به حال مى شود و اگر بر مضارع داخل شود دلالت بر تقليل دارد؛ يعنى دخول آنها با حال كفر بود كه حقيقتاً ايمان نداشتند .
«وَ هُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ»؛ و حال آنكه آنها در حال خروج از خدمت نبى صلى الله عليه و آله هم كافر و با حال كفر خارج شدند، كه فرمايشات نبى و آيات قرآن و معجزاتى كه از آن حضرت مشاهده كردند، خردلى در آنها تأثيرى نگذاشت، به همان حال باقى بودند.
«وَ اللّهُ أَعْلَمُ بِما كانُوا يَكْتُمُونَ» ؛ اگر به اين اظهار ايمان بخواهند مسلمين را اغفال كنند خدا را نمى شود اغفال كرد، او بهتر از خود آنها از قلب آنها داناتر است كه حقايق را مى ديدند و درك مى كردند، ولى عناد و عصبيت و حب جاه و مال جلوگير بود و قلوب قاسيه آنها قابليت قبول ايمان نداشت، خذلهم اللّه.