39  « فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ وَ أَصْلَحَ فَإِنَّ اللّه‏َ يَتُوبُ عَلَيْهِ إِنَّ اللّه‏َ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
ترجمه :
39. پس كسى كه توبه كند از بعد از ظلمى كه نموده و اصلاح كند؛ پس خداوند توبه او را قبول مى ‏فرمايد، محققاً خداوند آمرزنده و رحم كننده است.
تفسير :
[ قبولى توبه سارق و ظالم به شرط اصلاح ]
«فَمَنْ تابَ مِنْ بَعْدِ ظُلْمِهِ» ، تعبير به « ظلم » با اينكه آيه در مورد سرقت است براى تعميم است كه هر ظالمى هر ظلمى كه كرده و حقيقةً بين خود و خداى خود نادم شود .
«وَ أَصْلَحَ» ، دليل بر اين است كه ظلم با ساير معاصى تفاوت دارد ؛ ساير معاصى فقط توبه و ندامت كافى است بر رفع عذاب ، چون فقط حق اللّه‏ است و اما ظلم جنبه حق الناسى دارد بايد اصلاح كند و تدارك حق مظلوم را هم بنمايد ؛ مثلاً سارق بايد عين مال را اگر موجود است رد كند و اگر تلف شده : اگر مثلى است مثل آن را رد كند و اگر قيمتى است اَعْلَى الْقِيَم از يوم سرقت الى يوم التلف يا الى يوم الاداء على اختلاف[1] ، به علاوه اگر ضررى به مالك زده از شكستن جعبه و قفل و خرابى وارد كرده بايد تدارك كند ، و اگر اذيتى وارد كرد بر او و بستگان او ، يا قصاص و ديه به او تعلق گرفته ، يا آن‏ها را ترسانده و مضطرب كرده ، يا هر گونه ظلمى شده اگر قابل تدارك است تدارك كند و اگر نيست ترضيه نمايد ، اين است معنى اصلاح.
«فَإِنَّ اللّه‏َ يَتُوبُ عَلَيْهِ» ، تعبير به «فا»ى تفريع دليل بر اين است كه قبولى توبه متفرع بر اين دو امر است ، هم از عقوبات دنيوى و هم از عقوبات اخروى نجات پيدا مى ‏كند.
«إِنَّ اللّه‏َ غَفُورٌ» ؛ آمرزنده و ستار عيوب اوست.
«رَحِيمٌ» ؛ مورد رحمت و فيوضات اخروى مى ‏شود. اللهم اغفر لنا و ارحمنا من جميع ذنوبنا و ارض عنّا ذوي حقوقنا[2].
*******************************************
[1] . بايد بالاترين قيمت را بپردازد از روزى كه سرقت كرده تا روزى كه از بين رفته يا تا روزى كه برمى ‏گرداند ، كه اختلافى بين علماست .
[2] . پروردگارا ! تمام گناهان ما را ببخش و ما را بيامرز و تمام كسانى را كه بر ما حقى دارند ، از ما راضى و خشنود كن.

نوشتن دیدگاه