34 « إِلاَّ الَّذِينَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
ترجمه :
34. مگر كسانى كه از محاربين توبه كرده باشند پيش از آنى كه شما بر آنها قدرت پيدا كرده باشيد كه از اجراى اين حدود معاف هستند و بدانيد كه خداوند آمرزنده مهربان است.
تفسير :
[ رفع عقوبت دنيوى و اخروى با توبه و باقى ماندن حق الناس ]
اين حكم در تمام حدود و تعزيرات جارى است كه اگر قبل از ثبوت معصيت نزد حاكم و تسلّطِ بر آن تايب شد حد ساقط مى شود ، لكن اين غير از حق الناس است كه حق قصاص و ديه و استرداد مال يا عوض آن ساقط نمى شود، مگر آنكه صاحب عفو يا اسقاط نمايد ؛ زيرا اجراى حدود عقوبتى است كه در دنيا متوجه مى شود غير از عقوبت آخرت و همين نحوى كه عقوبت آخرت به توبه رفع مى شود عقوبت دنيوى هم رفع مى شود .
اشكال:
اگر چنين است، بايد پس از ثبوت و قدرت هم بر او رفع شود.
جواب:
مَثَلِ توبه بعد از ثبوت و اخذ آن مَثَلِ توبه بعد از معاينه است يا [در] قبر يا عالم برزخ يا قيامت كه سودى ندارد؛ «وَ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّى تُبْتُ الاْنَ وَ لاَ الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَ هُمْ كُفّارٌ»[1]
«إِلاَّ الَّذِينَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ»؛ لازم نيست كه علم پيدا كنيم حقيقةً و واقعاً توبه كرده، همين اندازه كه استغفار كرد يا به بيّنه ثابت شد كه اظهار توبه كرده ساقط مى شود ، بلكه همين مقدار كه احتمال داديم كه توبه كرده از باب « تُدرَأُ الحدودُ بالشُبُهات »[2] كافى است بر رفع حد. «فَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ»، از اين جمله استفاده مى شود كه قبولى توبه بر خداوند واجب نيست، بلكه از باب تفضّل و غفاريت و رحيميت خود قبول مى فرمايد و عفو مى كند ، حتى توبه از شرك را.
*********************************************
[1] . و نيست قبولى توبه براى كسانى كه مرتكب معاصى و سيّئات مى شوند تا زمانى كه مرگ حاضر شود او را بگويد من الآن توبه كردم و نه بر كسانى كه كافر از دنيا مى روند. سوره نساء: آيه 18.
[2] . حدود الهى با احتمالات برداشته مى شود. من لا يحضره الفقيه : ج4 ، ص58 ، ح5146 . با اندكى اختلاف.
آیه ٣٤ « إِلاَّ الَّذِينَ تابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ ... »
- بازدید: 2097