23 «قالَ رَجُلانِ مِنَ الَّذِينَ يَخافُونَ أَنْعَمَ اللّه‏ُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبابَ فَإِذا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غالِبُونَ وَ عَلَى اللّه‏ِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤمِنِينَ»
ترجمه :
23. گفتند آن دو نفر مرد، كه يوشع بن نون كه از سبط ابن يامين[1] يا يوسف بود و كالب بن يوفنا كه از سبط يهودا بود، كه از كسانى بودند كه از خدا مى ‏ترسيدند در مخالفت اوامر او و خداوند به آن دو نفر انعام فرمود مقام نبوت را: داخل شويد در دروازه شهر، شما بر آن‏ها غالب خواهيد بود و واگذاريد امر خود را به خدا كه او كفايت مى‏ كند و شما را نصرت مى ‏دهد، اگر اعتقاد به وعده الهى و قدرت و توانايى او داريد.
[مراتب توحيد افعالى]
در باب اخلاق در مسئله توحيد افعالى گفتند : مراتب توحيد افعالى چهار مرتبه است:
1 . توحيد منافقين، كه به زبان اقرار مى ‏كنند كه كارها به كف كفايت خدا و به يد قدرت اوست ، لكن قلباً معتقد به اسباب و وسايل ظاهريه هستند و خدا را قادر نمى‏ دانند.
2 . توحيد عوامّ مؤمنين ، كه قبول دارند خدا قادر متعال است، لكن آثار آن در قلب ظاهر نشده ، مثل مؤمنينى كه اعتقاد به معاد و جنّت و نار دارند و مع ذلك تارك عبادات و مرتكب معاصى مى ‏شوند.
3 . توحيد خواص است ، كه آثار آن هم در قلب ظاهر است و صفت توكل از اين مرتبه حاصل مى‏ شود كه تمام اسباب و وسايط را مقهور تحت قدرت او و مشيّت او مى ‏دانند.
4 . توحيد انبيا و ائمّه و اولياى حق است، كه ابداً نظر به سبب و واسطه ندارند و جز خدا چيزى را مؤّر نمى ‏دانند ، نظير جوز ولوز [= گردو و بادام] كه داراى چهار مرتبه است قشر القشر و قشر و لبّ و لبّ اللب[2] كه روغن بادام باشد و مسلّماً بنى اسرائيل داراى مرتبه سوم چه رسد به چهارم نبودند و توكل نداشتند و به قول خدا و موسى و اين دو نفر اعتماد نداشتند. لذا در جواب آن‏ها گفتند:
---------------------------------------------
[1] .  فرهنگ لغت آنندراج  ذيل بنيامين و نيز فرهنگ لغت غياث مى ‏گويند كه « ابن يامين » غلط است و صحيح «بنيامين» است.
[2] .  براى اطلاع بيشتر اين مراتب ر . ك : همين تفسير ، ج1 ، ص280 ـ 281 .

نوشتن دیدگاه