15  «يا أَهْلَ الْكِتابِ قَدْ جاءَكُمْ رَسُولُنا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللّه‏ِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ»
ترجمه :
15. اى اهل كتاب از يهود و نصارا! محققاً آمد شما را پيغمبر ما، كه بيان مى ‏كند براى شما بسيار از چيزهايى كه شما مخفى مى‏ كرديد از كتاب [آسمانى خود] و از بسيارى هم صرف نظر مى ‏كند، به تحقيق آمد شما را از جانب خدا نور و كتاب ظاهر و آشكارا كننده.
تفسير :
[در خطاب به اهل كتاب در آمدن رسول اكرم]
«يا أَهْلَ الْكِتابِ» ، نفرمود « كتابين » تورات و انجيل ، براى اينكه شامل جميع كتب عهد قديم و جديد باشد كه يهود و نصارا آن‏ها را كتاب آسمانى مى ‏پندارند، لذا به لفظ جنس آورده.
«قَدْ جاءَكُمْ» ، وجه اختصاص در بيان به اهل كتاب با اينكه پيغمبر صلى ‏الله‏ عليه‏ و‏ آله مبعوث بر كافه جن و انس بود، براى رفع توهّم اهل كتاب است كه نگويند پيغمبر بر بنى اسماعيل بوده نه بر بنى اسرائيل، زيرا پيغمبرِ هر قومى بايد از همان قوم باشد.
«رَسُولُنا» تعبير به متكلم مع الغير براى اقسام وحى است كه تارةً بدون واسطه ملك است و اخرى به واسطه.
«يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيراً مِمّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتابِ» ؛ از احكامى كه انبيا آوردند از نماز، زكات، حج، صوم، جهاد و غير اين‏ها و از بشاراتى كه به آمدن پيغمبر اسلام بلكه اوصياى آن داده‏اند كه از روى عناد و عصبيت، يا از روى هوا و هوس ، يا از روى جهالت و ضلالت مخفى كردند .
«وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ» ؛ از احكام و قصص و امورى كه يا در اين شريعت نسخ شده، يا فايده در بيان آن‏ها نبوده صرفِ نظر شد.
[مراد از «نور»]
«قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللّه‏ِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ» ، ممكن است مراد از «نور» وجود مقدس پيغمبر صلى ‏الله‏ عليه‏ و‏ آله باشد ، چنانچه اطلاق نور بر آن حضرت و اوصياى او شده در زيارت جامعه: «خلقكُمُ اللّه‏ُ أنواراً»[1].
در وارث: «أشهدُ أنّكَ كنتَ نُوراً في الأصلابِ الشامِخَةِ و الأرحامِ المطهَّرة»[2].
و در حديث از خود آن حضرت است: «أوّل ما خلقَ اللّه‏ُ نوري»[3]. و غير اين‏ها . بلكه اطلاق نور بر خداوند هم مى ‏شود : «اللّه‏ُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»[4].
و در دعاى كميل: «يا نورُ يا قُدُّوس»[5].
و معناى جامع نور كه گفتند الفاظ موضوع هستند براى معانى عامه « الظاهر بذاته و المُظهِر لغيره »[6] ، و به همين مناسبت ممكن است مراد قرآن باشد و «كِتابٌ مُبِينٌ» صفت بعد از صفت است.
-----------------------------------------------
[1] .  خداوند شما را به صورت نورهايى آفرید. عيون أخبار الرضا عليه ‏السلام : ج2 ، ص307 ، ضمن ح1 و المزار الكبير : ص529 .
[2] .  گواهى مى ‏دهم كه شما به صورت نورى در صلب‏ هاى عالى پدران و رحم‏ هاى پاك مادران بوده ‏ايد . المزار الكبير : ص431 .
[3] .  اولين چيزى كه خداوند آفريد ، نور من بود. عوالى اللآلى : ج4 ، ص99 و بحار الأنوار : ج1 ، ص97 ، ح7 .
[4] .  خدا نور آسمان‏ها و زمين است. سوره نور: آيه 35.
[5] .  اى نور و اى مقدس و پاك. مصباح المتهجد : ص584 .
[6] .  به صورت ذاتى روشن است و روشنى بخش چيزهاى ديگر است . 

نوشتن دیدگاه