12 «وَ لَقَدْ أَخَذَ اللّه‏ُ مِيثاقَ بَنِى إِسْرائِيلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَىْ عَشَرَ نَقِيباً وَقالَ اللّه‏ُ إِنِّى مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلوةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكوةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِى وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللّه‏َ قَرْضاً حَسَناً لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ‏كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ»
ترجمه :
12. و هر آينه به تحقيق خداوند گرفت عهد و ميثاق بنى اسرائيل را و مبعوث فرمود از آن‏ها دوازده نقيب و فرمود من با شما هستم، هر آينه اگر نماز را به پا داشتيد و زكات را ادا نموديد و به رسولان من ايمان آورديد و آن‏ها را محترم شمرديد و يارى كرديد و از اموال خود در راه خدا صرف نموديد كه قرض الحسنه به خدا داديد، هر آينه من گناهان شما را از بين مى ‏برم و شما را داخل بهشت مى‏ كنم كه پاى آن‏ها نهرها جارى مى ‏شود، پس كسى كه بعد از اين همه الطاف كافر شود از بنى اسرائيل، پس محققاً گمراه شده است از راه مستوى.
تفسير :
[ ميثاق بنى اسرائيل و دوازده نقيب و معناى نقابت ]
«وَ لَقَدْ أَخَذَ اللّه‏ُ مِيثاقَ بَنِى إِسْرائِيلَ» « ميثاق » عهد مؤید و يمين محكم است كه باعث وثوق و اطمينان طرف باشد و ميثاق با خدا ايمان به اوست و اطاعت او و ترك مخالفت كه عبارت از ايمان و عمل صالح و تقواى از معاصى است.
«وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ» ؛ فرستادگان و رسولان حق از خود بنى اسرائيل .
«اثْنَىْ عَشَرَ نَقِيباً» « نقيب » عبارت از يك بزرگ‏ تر و شريف ‏تر از هر قومى كه از هر جهت آراسته باشد انتخاب مى ‏كردند كه باقى قوم در تحت رياستش باشند و اطاعت او را بكنند، و در ازمنه‏ هاى سابقه، سلسله‏ هاى جليله سادات هر سلسله يك نفر بزرگ خود را به عنوان نقابت تعيين و نقباى سادات هم يك رئيسى بر خود به همين عنوان انتخاب مى ‏كردند كه نقيب النقباء مى‏ ناميدند .
و بسيارى از اجداد سلسله جليله اين جانب كه سلسله مير محمد صادقى باشد داراى مقام نقابت بودند كه در كلم الطيب[1] به عنوان « وجيزة فى نسب المؤف » اشاره به اسماى شريفه آن‏ها شده، مثل ابو الفتح محمد كه از تلامذه سيّد مرتضى رضوان اللّه‏ عليه بوده و به تعيين سيّد مقام نقابت داشته در كوفه و ابو مسلم كه قصه مرّة بن قيس ملعون در عصر او بوده نقيب نجف بوده و ابو على نقابت نجف را داشته، و عبد اللّه‏ الرابع، و ابو نزار ، و عميد الدين ابو جعفر كان لهم نقابة النجف، و شمس الدين على كان في عصر سيد ابن طاووس و كان نقيب النقباء كل ممالك عراق الى خراسان و در عصر او منقرض شد دولت بنى عباس و به توسط خواجه نصير از هلاكو امان گرفت از براى اهالى كربلا و نجف و حلّه، و شمس الدين على كان في عصر العلامة الحلى در زمان شاه خدابنده و بعضى گفتند شوهر خواهر علامه بوده و مقام نقابت نجف را دارا بود، و ابو نصر ابراهيم جلال الدين و در امل الآمل است كه مقام نقيب النقباء كل ممالك عراق و خراسان را داشت.
«وَ قالَ اللّه‏ُ إِنِّى مَعَكُمْ» ، يعنى ناصر و حافظ و معين شما بنى اسرائيل هستم مشروط به شرايط ذيل. خداوند با تمام موجودات و مخلوقات هست، احاطه به جميع عوالم دارد «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»[2].
«لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلوةَ» ، شرط اول .
«وَ آتَيْتُمُ الزَّكوةَ» ، شرط دوم .
«وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِى»ايمان به جميع انبيا از آدم تا خاتم و ايمان به انبيا ، تصديق به جميع ما جاؤوا به است ، شرط سوم
«وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ» ؛ احترام و توقير و تعظيم آن‏ها شرط چهارم است .
«وَ أَقْرَضْتُمُ اللّه‏َ قَرْضاً حَسَناً» ؛ هر مالى كه در راه عبادت مصرف مى‏ شود، چه واجبات ، مثل زكات و خمس و غير آن‏ها و چه مستحبات اگر به قصد قربت و خالصاً لوجه اللّه‏ باشد قرض به خداست؛ يعنى سپرده به دست اوست؛ مثل پس‏ اندازى كه در بانك مى ‏سپارند ، در بانك خدايى محفوظ و فرداى قيامت با درآمد زيادى رد مى ‏شود، شرط پنجم.
«لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ» جواب شرط است كه اگر به شرايط خمسه عمل كرديد، هر آينه من كه خداى شما هستم و با شما هستم و ياور و معين و حافظ شما هستم، گناهانى كه از شما سرزده ، چه در دوره كفر و چه بعد از ايمان به مقتضاى عموم جمع مضاف «سَيِّئاتِكُمْ» كه شامل جميع سيّئات مى ‏شود، هر آينه مستور مى ‏كنم و مؤاخذه نمى ‏كنم، كه معناى «تكفير» پوشانيدن است. و لذا كافر را كافر مى ‏گويند به واسطه اينكه حق بر او مستور است و در باب كفارات، مثل كفاره صوم رمضان و خلف نذر و عهد و قسم كه اثر معصيت افطار و ترك نذر و عهد و قسم است، اثر و عقوبت آن را از بين مى ‏برد و همين است معناى:« الإسلامُ يَجُبُّ ما قبله »[3].
و از اين جملات استفاده مى ‏شود كه هر يك از شرايط خمسه يك قسمت از معاصى را از بين مى‏ برد : ايمان معاصى زمان كفر. نماز مثل نهرى است كه چركى بدن را مى‏ برد و هكذا بقيه امور خمسه.
«وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنّاتٍ تَجْرِى مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ» ؛ علاوه بر اينكه معاصى را از بين مى ‏برد، مثوباتِ ايمان و نماز و زكات و احترام انبيا و بذل در راه خدا را هم در بر دارد.
«فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ مِنْكُمْ» ؛ بعد از اتمام حجت و سدّ باب عذر اگر كافر شد؛ البته گمراه شده و به راه شيطان سلوك كرده و راه مستوى و جاده مستقيم را از دست داده : «فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ» كه اقصر طرق الى الحق است.
--------------------------------------------------------
[1] .  يكى از تأليف‏ هاى مرحوم آية اللّه‏ سيد عبدالحسين طيّب، كتاب ارزنده كلم الطيب در زمينه امور اعتقادى است.
[2] .  و ما نزديك‏ تريم به سوى او از رگ گردن . سوره ق: آيه 16.
[3] .  دين اسلام اعمال و كارهاى قبل از خود را بخشيده است. تفسير قمى : ج1، ص155 و بحار الأنوار : ج6 ، ص23 ، ح24 .

نوشتن دیدگاه