157  «وَ قَوْلِهِمْ إِنّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللّه‏ِ وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَ إِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِى شَكٍّ مِنْهُ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّباعَ‏الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ يَقِيناً»
158   «بَلْ رَفَعَهُ اللّه‏ُ إِلَيْهِ وَ كانَ اللّه‏ُ عَزِيزاً حَكِيماً»
ترجمه :
157. و گفتار يهود كه گفتند ما كشتيم مسيح، عيسى پسر مريم رسول خدا را و حال آنكه او را نكشتند و به دار نزدند، و لكن امر بر آن‏ها مشتبه شد درمورد عيسى عليه‏ السلام، و محققاً كسانى كه در مورد عيسى اختلاف كردند، آنچه گفتند از روى شك بود و علم به گفتار خود نداشتند، مگر متابعت گمان‏هاى خود. و يقيناً او را نكشتند.
158. بلكه خداوند او را برد در مقام رفيعى در ظل عنايت خود. و خداوند عزيز است در مقام حفظ عيسى و حكيم است در مصلحت نگاهدارى او.
[چگونگى عروج عيسى عليه‏ السلام و عقيده اهل كتاب و مسلمانان در حق او]
در مورد قتل حضرت عيسى عليه ‏السلام و به دار زدن او ، يهود و نصارا متّفق هستند و كيفيت آن بنابر نقل بعض اخبار به طور خلاصه اين است كه يهود عيسى را با اتباعش كه حواريين او بودند گرفتند و حبس نمودند و شبى كه تصميم داشتند كه فردا عيسى را به قتل برسانند، حضرت عيسى آنچه جزع نمود و اصرار به اتباع خود كرد كه او را از چنگال يهود نجات دهند و او را يارى كنند نكردند، بلكه او را انكار كردند و در چنگال يهود گذاردند و فرار كردند ، خداوند متعال كسى را شبيه عيسى فرمود و عيسى را به آسمان برد طبق آيه شريفه و عقيده مسلمين .
و اما آن كس كه شبيه عيسى شد ، آيا از خود يهود بود كه قصد قتل عيسى را داشت؟ يا يكى از حواريين بود كه قبول كرد براى حفظ عيسى و نجات او كه شبيه عيسى شود و كشته شود و به دار رود؟ يا ديگرى، معلوم نيست و كلمات مفسرين هم مدرك نمى ‏شود. فقط حديثى در برهان در ذيل آيه «إِذْ قالَ اللّه‏ُ يا عِيسى إِنِّى مُتَوَفِّيكَ وَ رافِعُكَ...» الآية[1] از حمران بن اعين[2] از حضرت باقر عليه ‏السلام نقل فرموده كه خلاصه مفادش اين است كه شبى كه عيسى گرفتار يهود شد، دوازده نفر از اصحابش با او بودند. به آن‏ها خبر داد كه شما صبح به من كافر مى‏ شويد و من امشب به آسمان مى‏ روم ، كيست كه حاضر شود شبيه به من شود و كشته شود؟ جوانى گفت : من حاضرم. شبيه عيسى گشت، او را يهود گرفتند و به دار زدند و كشتند . . . تا آخر حديث[3].
و اما طبق عقيده يهود و نصارا اين است كه خود عيسى را به دار زدند و كشتند و نصارا مدعى هستند كه عيسى خبر داد كه من سه شب و سه روز در دل زمين هستم، چنانچه يونس سه شب و سه روز در دل ماهى بود و سپس بيرون مى ‏آيم و به آسمان مى ‏روم، بعداً مى ‏گويند شام جمعه او را دفن كردند و صبح يكشنبه از قبر بيرون آمد، كه دو شب و يك روز و چند دقيقه بيشتر نشد و اين دليل است بر كذب عيسى عليه ‏السلام ـ العياذ باللّه‏ ـ و عقيده آن‏ها اين است كه اين مدت كه در دل زمين بود رفت در جهنم عوض نصارا كه گفتند : « فدانا من لعنة الناموس »، و در جهنم ، شيطان انبيا را حبس نموده بود آن‏ها را از حبس نجات داد و مزخرفات ديگرى كه به هم مى ‏بافتند.
و ما به شرح الفاظ آيه شريفه بپردازيم: «وَ قَوْلِهِمْ» مراد يهود هستند.
«إِنّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللّه‏ِ» ، كلمه رسول اللّه‏ مقَول قول يهود نيست، زيرا آن‏ها منكر رسالت عيسى بودند، بلكه فرمايش خداوند است. و مفاد آيه اين مى ‏شود كه مسيح عيسى بن مريم كه رسول خداست ، يهود گفتند او را كشتيم.
«وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ» ، و تعجب اين است كه نصارا صليب عيسى را بسيار محترم مى‏شمارند و به گردن خود نصب مى ‏كنند با اينكه طبق عقيده آن‏ها بايد با صليب كمال عداوت را داشته باشند، مَثَلِ [= صفت] صليب مِثْلِ شمشيرِ پسر مرادى است و خنجر شمر لعنة اللّه‏ عليهما. «وَ لكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ» ، ظاهر اين است كه مراد، شبيه عيسى به نظر آن‏ها آمد و او را كشتند و به دار زدند ؛ نه اينكه امر بر آن‏ها مشتبه شد و شك بر آن‏ها عارض شد، چنانچه بعض مفسرين گفتند ، چنانچه مفاد جمله بعد است «وَ إِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ» يهود و نصارا كه بين افراط و تفريط، يهود او را حرام‏ زاده و نصارا خدا و پسر خدا و سه خدا قائلند.
«لَفِى شَكٍّ مِنْهُ» ، زيرا طرفين مدركى ندارند جز اينكه انسان بى ‏پدر محال است وجود پيدا كند، يهود پدر او را يوسف نجار گفتند، نصارا خدا ؛ و اين‏ها قدرت را منكر هستند و اين بر فرض محال ، محال عادى است، محال عقلى نيست و معجزاتى كه خود آن‏ها نسبت به انبيا مى ‏دهند، مثل عصاى موسى و مرده زنده كردن عيسى از همين باب است. و همچنين در قتل عيسى هم يقين ندارند، چون آن كسى كه شبيه عيسى شد قبلاً ديده بودند و او را نيافتند، مظنون آن‏ها شد كه عيسى است و او مخفى شده با اينكه تمام اطراف را داشتند، لذا مى‏ فرمايد: «ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّباعَ الظَّنِّ» و اين گمان اين‏ها هم بر خلاف واقع است.
«وَ ما قَتَلُوهُ يَقِيناً»يقيناً او را نكشتند، يا از روى يقين نكشتند، «بَلْ رَفَعَهُ اللّه‏ُ إِلَيْهِ»، مراد از مرجع ضمير «إِلَيْهِ» يعنى الى جوار رحمة اللّه‏، و مراد از «رفع» بردند به عالم بالا كه در اخبار دارد آسمان چهارم ؛ يعنى طبقه چهارم كه در آنجا بيت المعمور است و قبله و مطاف ملائكه است و مطابق كعبه معظمه است.
«وَ كانَ اللّه‏ُ عَزِيزاً» ؛ فى قدرته. «حَكِيماً» ؛ فى ارادته و مشيته، چنانچه در مورد ادريس مى ‏فرمايد: «وَ اذْكُرْ فِى الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً نَبِيًّا * وَ رَفَعْناهُ مَكاناً عَلِيّاً»[4].
--------------------------------------------------
[1] .  به تحقيق مى ‏گيرم تو را و بالا مى ‏برم به سوى خود . . . سوره  آل عمران: آيه 55.
[2] .  مختصرى از شرح حال وى در همين تفسير، ج4 ص391 گذشت .
[3] .  تفسير البرهان : ج2 ، ص40 ، ح1 و تفسير قمى : ج1 ، ص111 .
[4] .  ياد كن در قرآن مجيد ادريس را ، محققاً او راستگويى پيامبر بود. و ما او را به مقامى بلند ارتقا داديم . سوره مريم: آيات 56 ـ 57.

نوشتن دیدگاه