153   «يَسْئَلُكَ أَهْلُ الْكِتابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتاباً مِنَ السَّماءِ فَقَدْ سَأَ لُوا مُوسى أَكْبَرَ مِنْ ذلِكَ فَقالُوا أَرِنَا اللّه‏َ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ ماجاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ فَعَفَوْنا عَنْ ذلِكَ وَ آتَيْنا مُوسى سُلْطاناً مُبِيناً»
ترجمه :
153. توقّع مى‏ كنند اهل كتاب از تو كه براى آن‏ها كتابى نازل كنى از آسمان، پس محققاً از موسى بزرگ‏ تر از اين سؤال كردند و گفتند خدا را به ما علناً نشان بده، پس صاعقه آن‏ها را گرفت به واسطه ظلم آن‏ها، پس از آن، گوساله را گرفتند و پرستيدند؛ بعد از آنى كه معجزات باهرات را مشاهده كرده بودند، پس آن‏ها را عفو نموديم و به موسى حجت آشكارا عنايت كرديم.
تفسير :
[توقعات بى ‏جاى يهود از حضرت رسالت]
«يَسْئَلُكَ أَهْلُ الْكِتابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتاباً مِنَ السَّماءِ» ، مفسرين اختلاف كردند، بعضى گفتند مراد اين است كه قرآن جملةً نازل شود ، چنانچه تورات جملةً نازل شد .
و بعضى گفتند مراد مكتوباً نازل شود، چنانچه تورات مكتوباً در الواح نازل شد.
و بعضى گفتند مراد كتابى است كه بياورد بر اهل كتاب بالخصوص، غير از قرآن. لكن تمام اين‏ها تفسير به رأى است و آنچه به نظر مى‏ رسد به قرينه جمله بعد ـ و اللّه‏ العالم ـ اين است كه توقع يهود اين بود كه از آسمان نوشته ريزش كند، مثل اينكه از طيّاره [= هواپيما] بسا كاغذ پرانى مى ‏شود و خطاب به آن‏ها كه محمد صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله پيغمبر من است، به او ايمان بياوريد و اين در هيچ يك از انبيا سابقه نداشته و اگر چه امر محال عقلى نيست و از قدرت پروردگار خارج نيست، لكن خلاف حكمت است؛ زيرا اگر يك همچه امرى اتفاق بيفتد و مع ذلك ايمان نياورند مورد نزول عذاب خواهند شد، نظير توقع حواريين از عيسى عليه‏ السلام نزول مائده كه خدا مى‏ فرمايد: «إِنِّى مُنَزِّلُها عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّى أُعَذِّبُهُ عَذاباً لا أُعَذِّبُهُ أَحَداً مِنَ الْعالَمِينَ»[1] .
«فَقَدْ سَأَ لُوا مُوسى أَكْبَرَ مِنْ ذلِكَ»، وجه اكبريت اين است كه آن‏ها محال عقلى را توقع كردند : «فَقالُوا أَرِنَا اللّه‏َ جَهْرَةً» ، زيرا شرط رؤیت تجسم است و تجسم موجب تركيب و احتياج به اجزاء و به مركّب ـ بالكسر ـ و به مكان مى ‏شود و با مقام بساطت وجود و وجوبِ وجود منافات دارد، لذا به مجرد تفوّه به اين كلام صاعقه آمد.
«فَأَخَذَتْهُمُ الصّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ»، و گذشت شرح نزول صاعقه در سوره بقره[2]
و اين جمله براى تسليت قلب نبى اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله است كه از توقعات بى ‏جاى يهود متألّم نشود و نيز از اعمال يهود با اينكه ديدند اين توقعِ بى ‏جا باعث نزول صاعقه شد رفتند گوساله پرست شدند.
«ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ» و گفتند ـ العياذ [باللّه‏] ـ خدا در گوساله حلول كرده. و اين هم يك امر محال ديگرى است كه خدا حالّ در شى‏ء باشد، يا محل شى‏ء واقع شود. و بالجمله، دعاوى يهود و تناقضات در كلمات آن‏ها به عين مثل نصاراست، يك جا خدا را جسم مى‏ دانند و در بهشت براى تفريح گردش مى‏ كند و يك جا با يعقوب كشتى مى ‏گيرد و يك جا حلول در گوساله مى ‏كند و حال آنكه جسم اگر حالّ در جسمى شد، بايد ثقالت آن بيشتر شود و حجم آن بزرگ ‏تر گردد و همين تناقضات در نصارا هم هست، يك جا مى‏ گويند خدا خودش حلول كرد در رحم مريم و بيرون آمد و عيسى خداست؛ «لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللّه‏َ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ»[3]، يك جا مى ‏گويند پسر خداست؛ «وَ قالَتِ النَّصارى الْمَسِيحُ ابْنُ اللّه‏ِ»[4]؛ و با اين همه دعوى، قال : «فَعَفَوْنا عَنْ ذلِكَ» اشاره به اينكه تو هم از اين درخواست‏ هاى بى‏ جا صرف نظر فرما.
«وَ آتَيْنا مُوسى سُلْطاناً مُبِيناً» اشاره به اينكه با اينكه موسى اقامه آن معجزات باهرات را نمود و از هر جهت حجت را بر آن‏ها واضح و روشن فرمود، و مع ذلك اين درخواست‏ هاى بى ‏مورد را داشتند، ما آن‏ها را عفو كرديم ، شما نيز حجت را از هر جهت تمام كرده ‏اى و راه عذرى بر آن‏ها باقى نيست و مع ذلك اين نوع توقع را دارند، از آن‏ها گذشت فرما.
-----------------------------------------
[1] .  محققاً من نازل مى ‏كنم بر شما مائده را ، پس هركس بعد نزول مائده از شما كافر شد ، پس محققاً من او را عذابى مى‏ كنم كه احدى از عالمين را عذاب نكرده باشم. سوره مائده: آيه 115.
[2] .  ر . ك : همين تفسير ، ج2 ، ص383 .
[3] .  هر آينه به تحقيق كافر شدند كسانى كه گفتند به درستى كه اللّه‏ همانا مسيح پسر مريم است. سوره مائده: آيه 17.
[4] .  و گفتند نصارا مسيح پسر خداست. سوره توبه: آيه 30.

نوشتن دیدگاه