131   «وَ للّه‏ِِ ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الْأَرْضِ وَ لَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ إِيّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللّه‏َ وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ للّه‏ِِ ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الْأَرْضِ وَكانَ اللّه‏ُ غَنِيّاً حَمِيداً»
ترجمه :
131. و از براى خداست آنچه در آسمان‏ ها و آنچه در زمين است. و هر آينه سفارش كرديم و دستور داديم به كسانى كه قبل از شما بودند از كسانى كه بر آن‏ها كتاب فرستاديم و به شما هم سفارش نموديم كه متقى باشيد و اگر از فرمان خدا سرپيچى كرديد و كافر شديد، به دستگاه الهى ضررى وارد نخواهد شد، زيرا از براى اوست آنچه در آسمان ‏ها و آنچه در زمين است و اوست غنى بالذات و حميد در جميع كمالات.
تفسير :
«وَ للّه‏ِِ ما فِى السَّمواتِ»؛[از براى خداست] كليه عوالم علوى از عالم لاهوت و جبروت و عالم انوار و مجردات و ماديات از كرات جويه و منظومه‏ هاى شمسيه و ملائكه علويه و سفليه .
«وَ ما فِى الْأَرْضِ» از هيولاى صرفه و عناصر و جمادات و نباتات و حيوانات و جنّ و انس و جواهرات و اعراض.
«وَ لَقَدْ وَصَّيْنَا» «وصيتِ» الهى فرمان و دستور و اوامر اوست و تعبير به وصيت به مناسبت پند و اندرز است كه اين دستورات نه براى نفع الهى است، بلكه صلاح شماست و فوايدش عايد به شما مى ‏شود.
«الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ»، يهود و نصارا، بلكه امم سابقه، امت آدم و نوح و هود و صالح و ابراهيم و ساير انبياى قبل از موسى و عيسى.
«و إيّاكُمْ» ؛ و نيز وصيت كرديم شما مسلمين را.
«أَنِ اتَّقُوا اللّه‏َ»، امر به «تقوا» ارشادى است كه حكم عقل بر او قائم است و مترتب نمى  ‏شود بر مخالفت او جز ضررهايى كه بر ترك واجبات و ارتكاب محرمات از مضار دنيويه و عقوبات اخرويه كه در اثر معاصى مترتب مى‏ شود و مراتب تقوا را مكرر متذكر شده ‏ايم[1]:
1 . تقواى از شرك و كفر و ضلالت كه باعث خلود در عذاب مى‏ شود.
2 . تقواى از معاصى كه موجب زوال ايمان مى ‏شود ولو آخر عمر كه آن هم موجب خلود مى ‏شود.
3 . تقواى از معاصى كبار كه آن هم موجب استحقاق عذاب مى‏ شود.
4 . از كليه معاصى حتى الصغار.
5 . از امور دنيويه كه باعث اشتغال نفس مى‏ شود و مانع از ذكر خدا و اعمال مستحبه.
6 . از توجه به غير خدا.
7 . از اخلاق رذيله كه باعث انحطاط درجه مى ‏شود و تنزل رتبه. «وَ إِنْ تَكْفُرُوا» [و اگر] « كافر » شديد به ترك تقوا بمراتبه [= با مراتبش] ضررى به دستگاه الهى وارد نخواهد شد ، چنانچه اگر تمام متقى شدند نفعى به دستگاه او نمى ‏رسد.
«فَإِنَّ للّه‏ِِ ما فِى السَّمواتِ وَ ما فِى الْأَرْضِ» ؛ تغييرى در مملكت او پيدا نخواهد شد، آن قدر بنده صالح دارد از ملائكه و مؤمنين جنّ و انس؛ بلكه تمام موجودات ، كه كفر شما نسبت قطره است به درياى عميق و نسبت ذره است به فضاى وسيع.
«وَ كانَ اللّه‏ُ غَنِيّاً» « غنى » را گفتيم اعظم صفات ربوبى است به معنى دارايى ، داراى جميع صفات كمال و جمال و منزّه از جميع نقايص و عيوب كه صفات جلالش گويند و لازمه او سلب احتياج و فقر است. «حَمِيداً» ؛ تمام افعال و صفات او سزاوار حمد است كه مختص به اوست و بس.
-----------------------------------------
[1] .  ر . ك : همين تفسير ، ج1 ، ذيل تفسير سوره بقره ، آيه 2 .

نوشتن دیدگاه